مختصر حقوق خانواده تطبیقی

جشن نامه در تجلیل از مقام شامخ علمی مرحوم استاد حسینقلی حسینی‌نژاد و مرحوم استاد مهرانگیز منوچهریان

کتاب مختصر حقوق خانواده تطبیقی جزو بخش کتاب حقوق خانواده است که در دسته مجموعه کتاب حقوقی فروشگاه کتاب انتشارات جنگل جای گرفته است. این کتاب توسط انتشارات جاودانه جنگل در چاپخانه انتشارات جنگل به چاپ رسیده است.

خلاصه کتاب مختصر حقوق خانواده تطبیقی

در این جشن نامه با توجه به اینکه ملاک نویسندگان قانون مدنی توجه به منابع فقهی شیعه بوده و اساتید مدرس حقوق مدنی نیز از دیرباز تا کنون با مراجعه به منابع فقهی مواد را شرح می‌دادند؛ و در موارد متشابه به حقوق خارجی مثال می زدند ما نیز از این سنت پیروی کرده‌ایم

از این‌رو جشن نامه در مورد توضیح قوانین و حسب مورد رویه قضایی، تا قانون حمایت از خانواده 1400، مباحث فقهی، فقه تطبیقی و حقوق تطبیقی، روش جدید ارائه کرده که در نوشتن کتاب‌های حقوقی سابقه ندارد.

درباره کتاب مختصر حقوق خانواده تطبیقی

در کتاب تلاش شده تا آنجا که ممکن است مباحث قانونی مُرده یا نیمه جان، که جامعه نیز درپی زنده کردن یا درمان آن‌ها نیست و حتی رأی قضایی هم به کالبد آنها دمیده نمی‌شود بررسی نشود یا خیلی گذرا باشد که فقط ماده قانونی بی کفن یا یتیم نباشد.

در این جلد سعی شده به مباحثی پرداخته شود که قانون یا مؤلفان کمتر به آن‌ها پرداخته‌اند مانند: اختلاف فرهنگی، نگاه فقه و حقوق به روابط زن و مرد قبل از ازدواج، ماهیت نامزدی، حلقه نامزدی، خواستگاری، جهیزیه، دارایی زن و شوهر، ولایت ولی، ولایت عقد، ولایت قاصر، ولایت متعدی، ولایت بر مال، ولایت بر نفس، ولایت اجبار، ولایت اختیار، ولایت استحباب از دیدگاه اهل سنت.

منابع عربی این کار اصلی و منابع اروپایی دارای «اجازه صاحب اثر و ناشر» و به ترتیب زیر است:

فقه شیعه: قرآن، عروه الوثقی، فاضل مقداد، شیخ صدوق(فقه الرضاء، من لا یحضره الفقیه)، شیخ مفید، شیخ طوسی(الإستبصار، الخلاف)، محقّق حلّی، فخرالمحقّقین، محقّق ثانی، فیض کاشانی، صاحب شرائع، صاحب جواهر، سید مرتضی، شیخ انصاری، میرزا علی ایروانی، محقق اردبیلی، سیّد ابوالحسن اصفهانی، آخوند خراسانی، غروی نائینی، مظفر، بروجردی، خویی(التنقیح فی شرح العروه الوثقی، مبانی تکمله المنهاج، المبانی فی شرح العروه الوثقی، کتاب النکاح، مصباح الاصول، منهاج الصالحین)، علامه شهابی خراسانی، علامه لنگرودی، درس خارج آیت الله العظمی هاشمی حکم آبادی، درس خارج علامه آیت الله شهریاری.

فقه سنت:

حنفی: «ابوحنیفه، قاضی ابویوسف، شیبانی، زُفَر، ابوزهره، کاشانی (بدائع الصنائع)»

مالکی: «مالک(الموطّأ)، ابن عربی(احکام القرآن)، سکحال المجاجی(احکام عقد البیع)، ابن رشد(بدایه المجتهد)» 

شافعی: «غزالی(الوجیز)، بیهقی(احکام القرآن)، ابن حجر عسقلانی(فتح الباری) شمس الدین الرملی(نهایه المحتاج)»

حنبلی: «ابن قدامه(المغنی) فتوحی(منتهی الإرادات)، بهوتی(کشاف القناع)، بعلی(کشف المخدرات)»

ظاهری: «ابن حزم اندلسی(المحلی بالآثار)، احمد دردیر(الشرح الصغیر)».

تفسیر قرآن: المیزان، سیوطی(اسباب النزول، تفسیر جلالِین)، واحدی نیشابوری، ابوزهره، جصاص رازی، قُرطُبی، شیخ طبرسی، سیوری، فرید وجدی، زَمَخشری، فخر رازی، خفاجی (حاشیه بر بیضاوی)، علاء الدین بغدادی، علامه مجلسی.

فلسفه: مظفر، علامه طباطبایی(ره)، ابن سینا، ابن مِسکَوَیه، حاجی سبزواری، ابن رشد، محمدعلی فروغی، لنگرودی، میشل تروپه.

تاریخ: نهج البلاغه، الفخری، السیره النبویه، ابن اثیر(الکامل)، جواد علی (المُفصل).

ادبیات: فروزانفر، همایی، صفا، شفق، عمر فَروّخ، دیوان فَرَزدَق، دیوان ابوتَمام، احمد الهاشمی.

واژه شناسی: لسان العرب ابن منظور، القاموس المحیط فیروز آبادی، التهانوی دایره المعارف علوم و فنون.

مباحث حقوقی: جزوه حقوق خانواده دکتر حسینی نژاد، حقوق زن و مرد دکتر منوچهریان، حقوق خانواده جلد اول دکتر صفایی، دکتر عبد الرزاق احمد سنهوری، دکتر محمد ابوزهره استاد الازهر، دکتر محمد حسین الذهبی استاد الازهر، محمد جواد مغنیه(اهل لبنان، فقیه فقه پویای شیعه و دارای درجه اجتهاد از آقای خویی).

قانون مدنی فرانسه، رویه قضایی فرانسه، نظر حقوقدانان فرانسه از جمله رئیس حقوق فرانسه مرحوم ژان کَربُنیه(پاریس2، قاضی و نویسنده قانون مدنی خانواده فرانسه بعد از ناپلئون)، مرحوم دکتر فیلیپ مالُری(پاریس2)، دکتر اوگ فولشیرُن(لیون3)، دکتر پاتریک مُروان(پاریس2).

قانون آلمان و دایره المعارف حقوق آلمان.

چرا باید این کتاب را بخوانیم؟

زبان کتاب گویا و بدون ابهام است و رعایت زیبایی و آهنگ کلام، تا حد امکان، ملاک بوده. در مورد هر موضوع نظر صاحب نظران مختلف را، نه به‌صورت معرفی منبع و ارجاع؛ بلکه متن نظر به‌طور کامل آمده است. با توجه به اینکه منابع عربی، به‌ویژه فقه و اصول، غیر از منابعی که سرفصل رسمی حوزه و دانشگاه است؛ معمولاً چاپ سنگی بوده و یا برخی عنایتی به روش جدید مشخص بودن ناشر، نوبت چاپ، تاریخ و یا فهرست‌نویسی ندارند؛ منابع فقه و اصول با مشخصات کامل ارجاع داده شده است.

با این روش پژوهشگری که می‌خواهد در موضوع خاصی عمیق شود، سریع واژه کلیدی را پیدا و منابع را شناسایی می‌کند؛ تا با مطالعه منابع به نتیجه‌ای متفاوت و تازه‌تر برسد؛ از این رو «سرآغازی» است برای پژوهش نظری عمیق‌تر و وسیع‌تر در مباحث فقهی شیعه، فقه پویا، مباحث فقهی تطبیقی با اهل سنت و حقوق تطبیقی.

در مورد حقوق تطبیقی هم «متن قانون خارجی» هم «آراء و رویه قضایی» آمده و هم نظر «حقوقدانان جدید مبرز فرانسه» و «قانون و حقوق آلمان» آمده است.