خالد حسینی؛ نویسنده‌ای از آسیای مرکزی با شهرت جهانی
وقتی صبحت از ادبیات و کتاب می‌شود، ذهن‌مان به سمت فرانسه، روسیه، آمریکا و کشورهای جهان اولی می‌رود. یا اگر بخواهیم نویسندگان بزرگ جهان را یادآور شویم، پای‌مان را از خطه پر زرق و برگ آمریکا و اروپا فراتر نمی‌گذاریم.
انگار مانند تکنولوژی که تا مدت‌ها در انحصار کشورهای پیشرفته دنیا بود، ادبیات و کلمات هم وابسته به آنهاست. اما خطای ما در همین قضاوت زودهنگام است.
زیرا اگر بر اساس همین گفته بخواهیم آثار ادبی را بشناسیم، از خواندن آثار خالد حسینی که یک نویسنده افغان است محروم می‌مانیم. امروز به مناسبت زادرروز نویسنده افغانی-آمریکایی، خالد حسینی، دست به قلم شدیم و بهترین کتاب ها و رمان های خالد حسینی را معرفی کردیم:
خالد حسینی، از افغانستان تا کالیفرنیا و از پزشکی تا نویسندگی
«خالد حسینی» نویسنده و فیزیوتراپ پرفروش افغانستانی است که کتاب های «The Kite Runner» و «A Thousand Splendid Suns» را نوشته است. او در تاریخ 4 مارس 1965 و در «Kabul» افغانستان به دنیا آمد.
درش یک دیپلمات شاغل در سفارتخانه و مادرش مدرس زبان فارسی در مدرسه ای واقع در شهر «کابل» بود. خانواده آن ها در سال 1976 به «Paris» نقل مکان کردند. با توجه به اوضاع نابسامان سیاسی در کشورشان، پدرش مجبور به اخذ پناهندگی در آمریکا شد.
در سال 1981، «خالد حسینی» درسش را در دبیرستان به اتمام رساند و برای ادامه تحصیل در رشته زیست شناسی وارد دانشگاه پزشکی «California-San Diego» شد.
سرانجام پس از چندین سال تحصیل موفق شد تا به عنوان فیزیوتراپ فارغ التحصیل شد و در تمام این مدت ایده خلق کتاب «The Kite Runner» را در سر می پروراند. کتاب «بادبادک باز» در سال 2003 منتشر شد و به یکی از پرفروش ترین کتاب های دنیا تبدیل شد.
تاب در بیش از 70 کشور دنیا به غیر از افغانستان، به فروش چشمگیری دست یافت و در سال 2005 به عنوان سومین کتاب پرفروش ایالت متحده شناخته شد. کتاب صوتی اثر را «خالدحسینی» شخصا با صدای خود آن را روایت کرده است.
دو سال پس از انتشار کتاب فیلمی با همین نام تولید و روی پرده سینماها رفت. «حسینی« در انتهای فیلم حضور کمرنگی داشت. در حالیکه کتاب «The Kite Runner» عمده تمرکزش روی روابط مردان است، رمان دوم او با نام «A Thousand Splendid Suns» حول محور روابط میان دو زن می چرخد.
کتاب دوم در سال 2007 منتشر شد و نقدهای مثبت فراوانی را از منتقدین و طرفداران دریافت کرد و در بیش از 60 کشور به فروش رسید. قرار است فیلمی بر اساس این کتاب بزودی توسط «Scott Rudin» ساخته شود.
داستان های این نویسنده بیشتر در وطن او رخ می دهند. علاقه وافر او به کشورش پا را از نوشته های او فراتر گذاشته، به گونه ای که این نویسنده افغان با تلاش های فراوان موسسه خیریه ای برای کمک به مردمان کشورش بنیاد نهاده است تا بتواند حداقل باری را از روی دوش آن ها بردارد.
روزنامه ها از او به عنوان مردی جذاب و زیرک یاد می کنند و مجله «تایمز« هم او را مشهورترین افغانستانی دنیا نامیده است. این نویسنده 54 ساله اکنون به همراه همسر خود «Roya» و دو فرزندش در «کالیفرنیای شمالی» زندگی می کند.
معرفی کتاب های خالد حسینی
1. رمان The Kite Runner (بادبادک‌باز)
نام بادبادک باز را بسیار از ما شنیده‌ایم، شاید حتی بدون آنکه به نام نویسنده‌اش دقت کنیم. کمی بعد از انتشار این رمان به زبان انگلیسی و ترجمه به بسیاری از زبان‌های زنده دنیا، نام خالد حسینی بر سر زبان‌ها افتاد.
بسیاری از منتقدان و خوانندگان رمان The Kite Runner که اولین اثر خالد حسینی است را بهترین اثرش می‌دانند. همچنین این رمان تا مدت‌های زیادی در صدر لیست پرفروش‌ترین‌های نیویورک‌تایمز قرار داشت.
خالد حسینی داستان این کتاب را با الهام از زندگی خودش که از افغانستان به آمریکا مهاجت کرده نوشته‌است. داستان کتاب: این رمان درباره دوستی عمیق دو پسر افغان به نام‌های امیر و حسن است.
امیر خان‌زاده است اما حسن از طبقه پایین‌تری آمده. اختلاف طبقاتی این دو نفر، یکی از نقاط طلایی داستان است که نویسنده توانسته آن را تحلیل و نقد کند. امیر که همراه با خانواده‌اش به آمریکا مهاجرت کرده، بعد از مدتی برای تجدید خاطره با صمیمی‌ترین دوست و هم‌بازی کودکی‌اش به افغانستان باز می‌گردد.
اما دیدار ساده این دو نفر، وارد مسیر پیچیده‌ای می‌شود و خط اصلی داستان تغییر می‌کند. نویسنده توانسته به‌خوبی مسائلی مانند تبعیض نژادی، اختلاف طبقاتی و عمیق‌ترین احساسات انسانی را در رمانش توصیف کند.
بیشتر بخوانید: پرفروش ترین کتاب های جهان
بخشی از کتاب بادباک‌باز به نویسندگی خالد حسینی:
“I have heard it said we are the uninvited.
We are the unwelcome.
We should take our misfortune elsewhere.
But I hear your mother’s voice,
over the tide.
and she whispers in my ear,
«Oh, but if they saw, my darling.
Even half of what you have.
If only they saw.
They would say kinder things, surely.”«شنیده‌ام که می‌گویند ما مهمان ناخوانده‌ایم. جایی برای ما وجود ندارد و ما باید بدبختی و فلاکت‌مان را جای دیگری ببریم. ولی من صدای مادرت را در پس موج ها می‌شنوم که در گوشم نجوا می‌کند: «آه عزیزم، اگر آن‌ها حتی نیمی از آنچه را که داری می‌دیدند، بی‌شک چیزهای مهربانانه‌تری به تو می‌گفتند.»
2. کتاب A Thousand Splendid Suns (هزار خورشید تابان)
دومین اثر خالد حسینی یعنی رمان A Thousand Splendid Suns، برخلاف بادبادک‌باز که حول محور زندگی دو پسر می‌چرخد، فضای کاملا زنانه‌ای دارد. نویسنده مشهور افغان در دومین رمان خودش که در سال ۲۰۰۷ منتشر شد، به بیان زندگی دو زن به نام‌های لیلا و مریم می‌پردازد.
این دو زن دست بر قضا و برخلاف میل باطنی‌شان، همسر یک مرد مسن می‌شوند. آن‌ها در یک خانه زندگی می‌کنند و مجبورند همدیگر را تحمل کنند. رابطه پر تنش و خشونت‌بار این دو زن، کم کم تبدیل به دوستی عمیق می‌شود و هر یک از آن‌ها برای رهایی دیگری از زندگی ناخوشنود کنونی، تلاش می‌کنند.
خصوصا لیلا تمام تلاشش را می‌کند تا به مریم که یک نوجوان است و به زور پدرش با این مرد ازدواج کرده، کمک کند. این رمان به ده‌ها زبان ترجمه شده و برای مدت قابل توجهی در صدر لیست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز قرار داشت.
بخشی از رمان هزاران خورشید تابان خالد حسینی:
“A society has no chance of success if its women are uneducated…”
«جامعه‌ای که زنانش تحصیل نکرده هستند، هیچ شانسی برای موفق شدن ندارد.»
3. رمان And the Mountains Echoed (کوه طنین انداخت)
سومین رمان خالد حسینی به اسم «کتاب And the Mountains Echoed» یا «کوه‌ها طنین انداختند/کوه طنین انداخت» یکی از متفاوت‌ترین آثار این نویسنده است که در سال ۲۰۱۳ منتشر شده.
بسیاری از منتقدان و خوانندگان نقطه تمایز این رمان را نسبت به دیگر کتاب‌های حسینی، نوع شخصیت‌پردازی متفاوت آن می‌دانند. نویسنده در این رمان سعی کرده از مدل شخصیت‌پردازی مطلقا سیاه و مطلقا سفید فاصله بگیرد و شخصیت‌ها را بر بستری از خوبی و بدی حرکت دهد.
داستان این رمان درباره یک خواهر و یک برادر به نام‌ها پری و عبدالله است که برادر بعد از مرگ مادرشان، از پری نگهداری می‌کند. پدرشان به‌دلیل پاره‌ای از مشکلات، دختربچه را به یک خانواده دیگر می‌فروشد. حالا عبدالله که عاشق خواهرش است، برای پیدا کردن او به راه می‌افتد.
نویسنده در این کتاب سعی کرده جامعه افغانستان، سنت‌ها و مشکلات حاکم بر آنجا را به تصویر بکشد. البته در تمام کتاب‌ها حسینی می‌توان شاهد توصیف جامعه افغانستان و مشکلاتی که مردمش با آن‌ها دست‌وپنجه نرم می‌کنند بود.
به اتقاد برخی از منتقدین، این کتاب احساسی‌ترین و قوی‌ترین اثر خالد حسینی است.
بخش از رمان و کوه طنین انداخت:
“It’s a funny thing… but people mostly have it backward. They think they live by what they want. But really, what guides them is what they’re afraid of. What they don’t want.”
«جالب است…بیشتر مردم برعکس هستند. آن‌ها فکر می‌کنند توسط خواسته‌های‌شان زندگی می‌کنند. ولی در واقع چیزی که آن‌ها را سوق می‌دهد، چیزهایی هستند که از آن وحشت دارند. چیزی که نمی‌خواهند.»
4. رمان Sea Prayer (دعای دریا)
رمان Sea Prayer که چهارمین اثر خالد حسینی است، یکی از دردناک‌ترین و احساسی‌ترین داستان‌ها را روایت می‌کند. وقتی در پی جنگ سوریه هزاران نفر خودشان را به دریا زدند تا با قایق‌ها، به مرزهای جدید برسند و از مرگ در امان بمانند، بسیاری از پناهجویان در این راه کشته شدند.
که یکی از آن‌ها «آیلان کردی» پسر ۳ ساله‌ای است که جسدش همراه با موج دریا به ساحل رسیده بود. این کتاب درواقع سوگواری پدر آیلان برای پسر سه ساله‌اش است که حسینی با قلمی ساده و بسیار احساسی، آن را به نگارش درآورده.
این کتاب سراسر از غم بشر در برابر مرگ هم‌نوع است. خالد حسینی درواقع با نوشتن این کتاب، قصد داشته گذری به وضعیت پناهجویان سوریه داشته باشد و صدای آن‌ها را به گوش مردم برساند.
بخشی از رمان دعای دریا نوشته خالد حسینی:
“Of all the hardships a person had to face, none was more punishing than the simple act of waiting.”
از تمام سختی‌هایی که انسان باید با آن‌ها روبه‌رو می‌شد، هیچ‌کدام‌شان به‌اندازه صبر کردن زجرآور نبود.
خالد حسینی، نویسنده‌ای ورای مرزهای جغرافیایی
راستش همین یک جمله کافی‌ست تا مردم نسبت به خواندن آثار یک نویسنده مقاومت نشان دهند: متولد افغانستان! گویا متولد کشورهای پیشرفته بودن، یک برند برای نویسندگان است تا بتوانند آثارشان را بیشتر در معرض نمایش قرار دهند.
اما خالد حسینی خلاف این را ثابت کرده‌است. او با خلق آثاری که درباره بر هم زدن کلیشه‌های جنسیتی، نژادی و مرزی نوشته، نشان داده که محل تولد تنها یک اسم پوچ است که زورش به خلاقیت و نبوغ نمی‌رسد.
او به در آثارش به خوبی نشان داده‌است که مهم نوشتن قصه‌ای‌ست که مردم با آن هم‌ذات پنداری کنند و بتوانند دردهای‌شان را از چشم دنیاهای متفاوت ببینند. یا به قول معروف؛ مهم نوشتن قصه‌ای‌ست که از دل برآید و بر دل بنشیند.
پشت پرده کتاب های خالد حسینی
خواندن رمان های خالد حسینی مثل سوار شدن بر یک قایق چوبی و موج‌سواری بر دریای آرام است. او دست ما را می‌گیرد و با روایت‌های تک خطی و ساده، روح‌مان را به درون قصه‌هایش پرتاب می‌کند.
هرچند لحن ساده و دوستانه آثار او وجه تمایز آثارش با دیگر نویسندگان است، اما باید توجه کرد که خالد حسینی مضامین بسیار پیچیده‌ای را در کلمات ساده بیان می‌کند. بنابراین عمق داستان‌هایش مانند یک اقیانوس است.
زنده بودن و ملموس‌بودن روایت‌ها یکی دیگر از ویژگی‌های رمان‌های این نویسنده بزرگ است؛ به‌گونه‌ای که با خواندن آثارش، احساس می‌کنید در حال تجربه کردن دنیا از دریچه دید شخصیت‌های رمان هستید.
شاید علت این امر، الگوبرداری نویسنده از زندگی شخصی خودش و هزاران انسان دیگر باشد. او همیشه تلاش داشته با الهام از دغدغه‌ها، احساسات عمیق انسانی و رنج‌های بشر، آثاری خلق کند که بسیار واقعی باشند و در این راه موفق هم بوده‌است.
در آثار این نویسنده خبری از کلیشه‌های قومی و نژادی نیست. خالد حسینی که همیشه زیر بار تیغ نگاه‌ها و حرف‌های مردم درباره مکان تولدش بوده‌است، تلاش داشته تا به مردم یاد دهد باید ورای مرزها اندیشید و نباید تن به محدودیت‌ها داد. او به مراتب در آثارش سنت‌ها و کلیشه‌های بازدارنده را نقد کرده و مرزهای ذهنی خوانندگانش را جابه‌جا می‌کند.
