مهم‌ترین و معتبرترین جوایز ادبی جهان را بشناسید!
در دنیای شلوغ کتاب‌ها و ناشران، گاهی پیدا کردن کتاب‌های خوب سخت می‌شود. خصوصا اگر به‌دنبال کتاب خاصی نباشیم و صرفا هوس خواندن یک کتاب خوب به سرمان زده باشد. خب اینجاست که باید از نشانِ طلایی جوایز ادبی در کنار نام کتاب‌ها کمک بگیریم و انتخاب به‌صرفه‌ای انجام دهیم. درباره فلسفه جایزه دادن بگوییم که ایجاد فضای رقابتی و اهدای جوایز معتبر، نه تنها باعث گرامی‌داشت تلاش‌های نویسندگان و شاعران می‌شود، بلکه میل به انجام فعالیت‌های ادبی و همچنین مطالعه را در جامعه افزایش می‌دهد. این مقاله راهنمایی برای شناخت بهترین جوایز ادبی جهان است که به شما کمک می‌کند یکی از معیارهای مهم خرید کتاب را بشناسید.
- 1) جایزه نوبل ادبیات، سرآمد جوایز ادبی
- 2) جایزه پولیتزر ادبیات، جایزه‌ای متعلق به نویسندگان آمریکایی
- 3) جایزه ادبی من بوکر، رکورد بالاترین میزان جایزه نقدی ادبی
- 4) جایزه کتاب اول گودریدز، انتخاب بهترین آثار با رای مستقیم کاربران
- 5) جایزه ملی آمریکا، استقبال از بهترین آثار با ۱۰ هزار دلار
- 6) جایزه کتاب اول گاردین، جایزه‌ای برای نویسندگان تازه‌کار
- 7) جایزه فرانتس کافکا، معیاری معتبر برای سنجش آثار ادبی
- 8) جایزه اندرسون، جایزه‌ای برای نویسندگان داستان‌های کودکانه
- 9) جایزه سروانتس، ارزشمندترین جایزه ادبی دنیا
- 10) جایزه ادبی گنکور، معیاری برای آثار ادبی فرانسه
- 11) جایزه دوبلین، یکی از گران‌ترین جوایز ادبی
- 12) جایزه پن آمریکا، جایزه ای برای حمایت از حقوق بشر و آزادی قلم
- 13) شرایط شرکت در برخی از جوایز ادبی
- 14) مقایسه جوایز ادبی معتبر جهان
- 15) خلاصه مقاله معرفی مهم‌ترین و معتبرترین جوایز ادبی جهان
- 16) منابع
جایزه نوبل ادبیات، سرآمد جوایز ادبی
یکی از معتبرترین جوایز بین‌المللی که آمال همه نویسندگان است، جایزه نوبل ادبی نام دارد. بنیان‌گذار این جایزه، «آلفرد نوبل»، فیزیک‌دان و مخترع بزرگ سوئدی است. طبق وصیت او، هرسال ۵ جایزه در بخش‌های ادبیات، فیزیک و شیمی، اقتصاد، فیزیولوژی و پزشکی و صلح، به برگزیدگان اهدا می‌شود. جایزه نوبل ادبیات با تمرکز بر آثار زبان انگلیسی یا آثاری که به زبان انگلیسی ترجمه شده‌اند، به برگزیدگان تعلق می‌گیرد. اهدای جایزه نیز طی مراسمی با شکوه در سوئد، هر سال به نویسنده‌ای داده می‌شود که به گفته نوبل، برجسته‌ترین اثر با گرایش آرمان‌خواهانه را نوشته باشد.
توجه این جایزه بر کارنامه کاری نویسنده است، نه یک اثر خاص او، درواقع محتوای مجموعه آثار نویسنده مورد ارزیابی قرار می‌گیرد. شاید برایتان جالب باشد که بدانید اولین جایزه نوبل ادبی در سال ۱۹۰۱ به شخصی به‌نام Sully Prudhomme، شاعر و نویسنده فرانسوی، تعلق گرفت.
جایزه نوبل شامل یک مدال طلا، دیپلم افتخار از سوی پادشاه سوئد و مقداری وجه نقد که بستگی به میزان درآمد بنیاد نوبل در سال گذشته‌اش دارد است.
از مهم‌ترین نویسندگان تاریخ ادبیات که موفق به دریافت این جایزه ارزشمند شده‌اند می‌توان به نویسندگان زیر اشاره کرد:
- آلبر کامو
- گابریل گارسیا مارکز
- جورج برنارد شاو
- ارنست همینگوی
- جان اشتاین بک
- ژان پل سارتر
- سوتلانا الکسیویچ
- ویلیام فاکنر
- ساموئل بکت
- هاینریش بل
- اورهان پاموک
- هارولد پینتر
- آلیس مونرو
- ژوزه ساراماگو
- برتلند راسل
- کازوئو ایشی گورو
- رومن رولان
جایزه پولیتزر ادبیات، جایزه‌ای متعلق به نویسندگان آمریکایی
از نوبل که بگذریم، به یکی دیگر از جوایز پرآوازه در جهان یعنی جایزه پولیتزر (Pulitzer Prize) می‌رسیم. این جایزه در سال ۱۹۱۷ پایه‌گذاری شد و به یاد روزنامه‌نگار آمریکایی، جوزف پولیتزر، «پولیتزر» نام گرفت. این جایزه نفیس هر سال به آثار مختلف در ۲۱ رشته تعلق می‌گیرد. محور انتخاب آثار برتر در زمینه‌های روزنامه‌نگاری مطبوعاتی، روزنامه‌نگاری آنلاین، ادبیات و تولید موسیقی است. جشن مخصوص به اعطای این جایزه از سوی دانشگاه کلمبیا در نیویورک برگزار می‌شود و به برندگان در ۲۰ زمینه مختلف، ۱۵ هزار جایزه نقدی تعلق می‌گیرد. البته اثر منتخب در حوزه روزنامه‌نگاری، برنده یک مدال طلا می‌شود.
شاید برایتان جالب باشد که بدانید پولیتزر تنها به نویسندگان آمریکایی که شهروندان قانونی این کشور هستند تعلق می‌گیرد. به رسیمت نشناختن آثار دیگر نقاط جهان از سوی برگزارکنندگان پولیتزر، باعث انتقاد برخی از فعالان حوزه ادبی شده‌است. جایزه پولیتزر بخش ادبی که به «جایزه پولیتزر برای داستان» شناخته می‌شود، مخصوصا بر زیرشاخه‌های داستانی، غیرداستانی، تاریخی، زندگی‌نامه و شعر تمرکز دارد.
از مهم‌ترین نویسندگانی که موفق به دریافت جایزه پولیتزر شده‌اند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- کورمک مک کارتی (برای کتاب The Road)
- ارنست همینگوی (برای کتاب The Old Man and The Sea)
- دانا تارت (برای کتاب The Goldfinch)
- ویلیام فاکنر
- تونی موریسون
- مارگارت میچل
- جان اشتاین بک
- هارپر لی
- الکس هیلی
- جان کندی تول
- جومپا لاهیری
- سل بلو
جایزه ادبی من بوکر، رکورد بالاترین میزان جایزه نقدی ادبی
جایزه Man Booker که به بوکر نیز شناخته می‌شود، یکی از معتبرترین جوایز ادبی در جهان است. آن‌هایی که مخالف سیاست و سوگیری نوبل برای انتخاب آثار هستند، بوکر را یک جایزه کاملا حرفه‌ای می‌دانند. اعطای این جایزه از سال ۱۹۶۹ شروع شد و در ابتدا هر دو سال و اکنون هرسال، به یک اثر برگزیده ادبی تعلق می‌گیرد. در ابتدا اعطای این جایزه تنها به کشورهای زیمباوه و ایرلند اختصاص داشت، اما از سال ۲۰۱۴، تمام آثار ادبی که به زبان انگلیسی نوشته یا ترجمه شده‌اند می‌توانند در مراسم بوکر شرکت کنند.
جایزه نقدی من بوکر برابر با ۵۰ هزار پوند بوده و از سال ۲۰۰۲، رکورد دار بیشترین میزان جایزه نقدی ادبی است. در بخش جهانی، این مبلغ به‌صورت مساوی بین نویسنده و مترجم تقسیم می‌شود. جالب است که بخشی به‌نام «من بوکر آسیایی» نیز به‌وجود آمده‌است و آثار کشورهای ایران، قزاقستان، قرقیزستان، ترکیه و تاجیکستان که به زبان انگلیسی ترجمه شده باشند، به بخش رای‌گیری راه پیدا می‌کنند.
اما مشهورترین نویسندگانی که موفق به دریافت این جایزه خوش‌نام شده‌اند عبارتند از:
- کازوئو ایشی گورو (کتاب The Remains of the Day)
- مارگارت اتوود (برای کتاب The Testaments)
- پل بیتی
- داگلاس استوارت
جایزه کتاب اول گودریدز، انتخاب بهترین آثار با رای مستقیم کاربران
سایت گودریدز یکی از محبوب‌ترین جاها برای کتاب‌خوان‌هاست. این سایت با ایجاد فضای تعاملی، به کاربران در انتخاب کتاب کمک می‌کند. مخاطبان متنوع از سراسر دنیا، در این سایت محبوب از کتاب‌هایی که خوانده‌اند و کتاب‌هایی که قصد دارند بخوانند می‌نویسند. در سال ۲۰۰۹ گودریدز به فکر ایجاد بستری برای معرفی برترین آثار از دید مخاطبان افتاد. این ایده تبدیل به یک رسم همیشگی سالانه شد که طی آن، کاربران می‌توانند به کتاب‌های مورد علاقه‌شان رای دهند.
بعد از شمارش آراء، کتاب‌های مختلف در ژانرهای گوناگون جنایی، عاشقانه، داستانی، تخیلی، بیوگرافی و…برنده جایزه Goodreads Choice Awards می‌شوند. لیست آثار منتخب گودریدز دارای اعتبار زیادی است و همیشه یکی از گزینه‌های اصلی کتاب‌خوان‌ها برای خرید محسوب می‌شود. آخرین لیست منتخب مربوط به بهترین کتاب‌های گودریدز می‌شود که نام کتاب سرزمین موعود باراک اوباما نیز در آن به چشم می‌خورد.
برخی از کتاب‌های منتخب جایزه کتاب اول گودریدز عبارتند از:
- کتاب Room اثر داناهیو
- کتاب The Light Between Oceans اثر ام.ال استدمن
- کتاب The Casual Vacancy جی کی رولینگ
- کتاب Gone Girl گیلیان فلین
- کتاب The Fault in Our Stars جان گرین
- کتاب The Martian اندی وییر
- کتاب All the Light We Cannot See آنتونی دوئر
- کتاب The Nightingale کریستین هانا
- کتاب The Girl on The Train پائولا هاوکینز
- کتاب Eleanor and Park رینبو راول
- کتاب The Institute استیون کینگ
- کتاب The Testaments مارگارت اتوود
جایزه ملی آمریکا، استقبال از بهترین آثار با ۱۰ هزار دلار
انجمن کتاب‌فروشان آمریکا در سال ۱۹۳۶، بانی شکل‌گیری جایزه کتاب ملی آمریکا شدند. جامعه آماری این جایزه محدود به آمریکا است و هدف، تجلیل از بهترین آثار آمریکا و ارتقا دادن ارزش خوب نوشتن در این کشور است. البته در بخش ترجمه، نویسندگان غیرآمریکایی نیز می‌توانند شرکت کنند. نوامبر هرسال، آثار برگزیده آمریکایی در چهار بخش ادبیات داستانی، ادبیات غیرداستانی، شعر و نویسندگان جوان مورد سنجش قرار گرفته و به برندگان، جایزه ۱۰ هزار دلاری تعلق می‌گیرد.
برخی از نویسندگانی که موفق به دریافت این جایزه شده‌اند عبارتند از:
- فیلیپ راث
- جان آپدایک
- سال بلو
- ویلیام فاکنر
- دنیس جانسون
- چارلز یو
جایزه کتاب اول گاردین، جایزه‌ای برای نویسندگان تازه‌کار
روزنامه گاردین که یکی از مطرح‌ترین روزنامه‌های بریتانیایی است، هر سال یک کار بسیار جذاب در راستای حمایت از نویسندگان تازه‌کار انجام می‌دهد. این روزنامه بهترین اثر کتاب اولی‌ها را انتخاب می‌کند و به نویسندگان آن جایزه ۱۰هزاردلاری می‌دهد. نویسندگانی که اولین اثر خود را می‌نویسند، می‌توانند شانس‌شان را برای برنده‌شدن در این روزنامه امتحان کنند. علاوه‌بر این، گاردین به صورت رایگان این کتاب را برایشان تبلیغ می‌کند و این بزرگ‌ترین شانسی است که یک نویسنده می‌تواند در ابتدای کار خود داشته باشد.
سایت کتاب گاردین همچنین یکی از بهترین سایت‌های معرفی کتاب برای کتاب‌خوان‌هاست و پاتوق کسانی‌ست که به‌دنبال بهترین آثار در هر ژانر هستند. این جایزه به تمام آثار انگلیسی یا آثاری که به انگلیسی ترجمه شده‌اند، تعلق می‌گیرد و تنها هدفی که دارد، حمایت از بااستعدادترین نویسندگان تازه‌کار است.
نویسندگانی چون کالین برت، زدی اسمیت، کوین پاورز، یی یون لی و دونالد رایان توانسته‌اند جایزه کتاب اول گاردین را به اسم خودشان ثبت کنند.
جایزه فرانتس کافکا، معیاری معتبر برای سنجش آثار ادبی
با اینکه عده‌ای از منتقدان می‌گویند جایزه فرانتس کافکا بیشتر به آثار فرانسوی و نویسندگان اهل کشور چک توجه دارد، اما همچنان این جایزه به‌عنوان یکی از بهترین معیارها در جهان شناخته شده‌است که به واسطه آن می‌توان بهترین آثار جهان را شناسایی کرد. در سال ۲۰۰۴ و ۲۰۰۵، برندگان این جایزه، جایزه ادبی نوبل را هم دریافت کردند که این مسئله اعتبار آن را چندین برابر کرد.
جایزه کافکا به افتخار نویسنده آلمانی زبان، فرانتس کافکا، نامگذاری شده‌است و مراسم اهدای آن از سال ۲۰۰۱ توسط انجمن فرانتس کافکا در جمهوری چک درحال برگزاری است. برندگان این جایزه علاوه‌بر مبلغ ۱۰هزاردلار، یک دیپلم و یک مجسمه برنز هم می‌گیرند.
نویسندگان بزرگی چون مارگارت آتوود، هاروکی موراکامی و هارولد پینتر از برندگان جایزه فرانتس کافکا هستند.
جایزه اندرسون، جایزه‌ای برای نویسندگان داستان‌های کودکانه
این جایزه معیاری برای انتخاب بهترین آثار داستانی کودکانه است که به افتخار نویسنده دانمارکی داستان‌های کودکانه، هانس کریستین اندرسون، نامگذاری شده. هرچقدر که یک اثر حس کنجکاوی و تخیل کودکان را برانگیزد، شانسش برای دریافت این جایزه بیشتر خواهد بود. علاوه‌بر این، برای گرفتن جایزه اندرسون داستان باید کیفیت ادبی خوبی داشته باشد و توانایی کودکان را برای درک مسائل بالا ببرد.
جایزه اندرسون یک نشان طلا و یک دیپلم است که «ژاکلین وودسون» (Jacqueline Woodson) یکی از نویسندگانی است که توانسته آن را بدست بیاورد.
جایزه سروانتس، ارزشمندترین جایزه ادبی دنیا
جایزه ادبی سروانتس از سال ۱۹۷۵ به نویسندگان اسپانیایی زبان داده می‌شود. چون زبان اسپانیایی دومین زبان پرگویش در سراسر دنیاست، جایزه سروانتس نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. برندگان این جایزه ۱۲۵هزار یورو پول نقد می‌گیرند و به همین دلیل این جایزه یکی از ارزشمندترین جوایز جهان محسوب می‌شود. این جایزه را وزارت فرهنگ اسپانیا اعطا می‌کند و به یاد نویسنده بزرگ Don Quixote «دون کیشوت»، میگول دو سروانتس نامگذاری شده‌است.
اکتاویو پاز، بورخس، کارلوس فوئنتس، فرانسیسکو برینس و ماریو بارگاس یوسا از نویسندگان مطرحی هستند که این جایزه را از آن خود کرده‌اند.
جایزه ادبی گنکور، معیاری برای آثار ادبی فرانسه
آثار ادبی فرانسه یکی از محبوب‌ترین آثار ادبی جهان است و در کشورهای مختلف مثل ایران طرفداران زیادی دارد. نویسندگانی چون «رومن گاری» (Romain Gary) و «سیمون دوبوآر» (Simone de Beauvoir) آثاری به زبان فرانسه از خود به جای گذاشته‌اند که تا همیشه جاودان خواهد ماند. جایزه ادبی گنکور، شاید برای ما ایرانی‌ها که از طرفداران پروپا قرص آثار فرانسه هستیم، معیار ارزشمندی باشد. چون این جایزه تنها به آثار فرانسوی اعطا می‌شود.
جایزه گنکور هر سال در ۵ بخش بهترین اثر داستانی، رمان اول، داستان کوتاه، شعر و زندگی‌نامه به نویسندگان اهدا می‌گردد. بنیاد گنکور بهترین آثار فرانسوی را در کشورهای مختلف از جمله ایران معرفی می‌کند.
در میان برگزیدگان این جایزه ادبی، نام نویسندگان زیر را می‌توان مشاهده کرد:
- مریم مجیدی (کتاب Marx et la poupée)
- مارسل پروست (کتاب In Search of Lost Time)
- آندره مالرو (کتاب Man’s Fate)
- سیمون دوبووار (کتاب The Mandarin)
- رومن گاری (کتاب The Life Ahead)
جایزه دوبلین، یکی از گران‌ترین جوایز ادبی
کشورهای مختلفی از سراسر جهان برای دریافت این جایزه ارزشمند، وارد رقابت می‌شوند. در مرحله اول گروهی از داوران ۱۰ کتاب را انتخاب می‌کنند و درنهایت یکی از آن‌ها برگزیده می‌شود. جایزه دوبلین اولین بار توسط کتابخانه ملی دوبلین در سال ۱۹۹۴ طراحی شد. مبلغ این جایزه ۱۰۰ هزار یورو است که اگر کتاب برگزیده، به انگلیسی ترجمه شده باشد، سه چهارم این مبلغ به نویسنده اهدا می‌شود و بقیه آن را به مترجم اثر می‌دهند.
خوان گابریل واسکس (برای کتاب The Sound of Things Falling)، آنا برنز (برای کتاب Milkman) و اورهان پاموک (برای کتاب My Name Is Red) از جمله نویسندگانی هستند که این جایزه را برنده شده‌اند.
جایزه پن آمریکا، جایزه ای برای حمایت از حقوق بشر و آزادی قلم
ارزش این جایزه شاید با جوایز دیگر فرق داشته باشد؛ زیرا هدفش چیز دیگری است. انجمن قلم آمریکا از سال ۱۹۶۳ برای حمایت از آزادی بیان تصمیم گرفت این جایزه را به بهترین نویسندگان و به‌خصوص نویسندگان تازه‌کار و روزنامه‌نگاران اعطا کند. این انجمن هر سال در چندین بخش داستان، داستان کوتاه، ترجمه، فیلم‌نامه و شعر، برترین آثار آمریکایی را برمی‌گزیند.
در راستای این هدف ارزشمند مؤسسات مختلفی با پن آمریکا همکاری می‌نمایند و جوایز خود را با نام‌های ترکیبی مثل پن_فاکنر، پن_مالامود و پن_همینگوی اعطا می‌کنند.
نویسندگانی چون دان دلیلو، مایکل کانینگهام، شرمن الکسی، یی‌یون لی (برای کتاب Where Reasons End) و آذرین علومی نویسنده ایرانی_آمریکایی توانسته‌اند این جایزه را به نام خود ثبت نمایند.
شرایط شرکت در برخی از جوایز ادبی
بسیاری از علاقه‌مندان به ادبیات ممکن است این سؤال را داشته باشند که چگونه می‌توان در این جوایز شرکت کرد یا نامزد شد. در ادامه، مروری بر برخی شرایط شرکت در جوایز مهم ارائه می‌شود:
جایزه بوکر: فقط آثاری که به زبان انگلیسی نوشته شده باشند و توسط ناشران بریتانیایی یا ایرلندی منتشر شده باشند، واجد شرایط شرکت در این جایزه هستند. ارسال کتاب توسط ناشر انجام می‌شود.
جایزه دوبلین: این جایزه منحصر به آثار منتشرشده به زبان انگلیسی (اعم از ترجمه‌شده یا اصلی) است که از طریق کتابخانه‌های عمومی سراسر جهان نامزد می‌شوند.
جایزه پولیتزر: این جایزه ویژه نویسندگان آمریکایی است و شامل شاخه‌های مختلفی همچون داستان، غیرداستانی، شعر و روزنامه‌نگاری می‌شود. ناشر یا نویسنده می‌تواند اثر را ارسال کند.
مقایسه جوایز ادبی معتبر جهان
برای آشنایی بهتر با تفاوت‌ها و ویژگی‌های هر جایزه، جدول زیر خلاصه‌ای از اطلاعات کلیدی مرتبط با آن‌ها را ارائه می‌دهد:
| نام جایزه | کشور برگزارکننده | مبلغ جایزه | شاخه اصلی | شرایط شرکت |
|---|---|---|---|---|
| نوبل ادبیات | سوئد | حدود ۱ میلیون دلار | آثار ادبی درخشان | انتخاب توسط آکادمی سوئد |
| بوکر | بریتانیا | ۵۰ هزار پوند | رمان انگلیسی | نویسندگان کشورهای مشترک‌المنافع یا ایرلند |
| پولیتزر | آمریکا | ۱۵ هزار دلار | داستان و روزنامه‌نگاری | نویسندگان آمریکایی |
| سروانتس | اسپانیا | ۱۲۵ هزار یورو | آثار اسپانیایی‌زبان | نویسندگان کشورهای اسپانیایی‌زبان |
| دوبلین | ایرلند | ۱۰۰ هزار یورو | رمان‌های ترجمه‌شده | کتاب‌های منتشرشده به زبان انگلیسی |
| جایزه زنان | بریتانیا | ۳۰ هزار پوند | رمان‌های انگلیسی نوشته زنان | نویسندگان زن از هر ملیت |
| جایزه گنکور | فرانسه | مبلغ نمادین (۱۰ یورو) | آثار فرانسوی‌زبان | توجه به کیفیت ادبی اثر |
خلاصه مقاله معرفی مهم‌ترین و معتبرترین جوایز ادبی جهان
جوایز ادبی بهترین معیار برای خوره‌های کتاب است که می‌خواهند برترین آثار ادبی جهان را بخوانند. این جوایز برای هر کتاب حکم مهر تأیید را دارد و خیال خریداران آن کتاب را راحت می‌کند. البته این جوایز گسترده‌تر از این حرف‌هاست و ما در این مقاله به معتبرترین جوایز ادبی جهان اشاره کردیم. نظر شما چیست؟ شما چقدر در هنگام خرید کتاب به چنین جوایزی اهمیت می‌دهید؟
منابع
برای کسب اطلاعات بیشتر درباره هر جایزه، می‌توانید به وب‌سایت‌های رسمی آن‌ها مراجعه کنید:
