از سیر تا پیازِ ژانر Horror یا وحشت

سمیه صفدری2024-05-21

0 7

سرفصل های مقاله

کتاب ها و رمان های ترسناک Horror و ژانر وحشت

وقتی اسم کتاب Horror یا همان وحشتناک می آید احتمالا ذهن ما به سرعت تصاویری مانند خون، جیغ، قطع شدن اعضای بدن، مردگان زنده شده، خون آشام خوش قیافه، گرگینه ها و شیاطین جهنمی را پردازش می کند. اما اجازه بدهید در این پست نگاهی دقیق تر، عمیق تر و واکاوانه تر به این ژانر فوق العاده محبوب و جذاب داشته باشیم.

اگر اسم Horror را در دیکشنری آکسفورد جستجو کنید با جمله “احساس شدید ترس، شوک یا انزجار” مواجه خواهید شد. پس قطعا Horror Fiction ژانری است که این احساسات را در وجود خواننده بر انگیخته می کند. J. A. Cuddon تاریخ شناس و نویسنده انگلیسی ژانر وحشیت را ژانری ادبی تعریف می کند که می تواند خواننده را بترساند یا باعث ایجاد حس تنفر و انزار در او شود. این ژانر معمولا اتمسفری ترسناک و عجیب و غریب برای خواننده ایجاد می کند که دلیل این حس گاه اتفاقات ماورا الطبیعه مانند روح ها، شیاطین، خون آشام ها و زامبی ها هستند و گاه یک قاتل روانی است که از کشتن لذت می برد. بدون شک این ژانر یکی از محبوب ترین ژانرهای حال حاضر است که روز به روز به تعداد مخاطبینش اضافه می شود.

تاریخچه ژانر وحشت Horror

بسیاری از محققین باور دارند که دلیل اصل ترس بشر، ناشناخته هاست. پس انسان از هرچیزی که شناختی از آن نداشته واهمه داشته و همین حس دلیل اصلی ایجاد داستان های شگفت انگیز و مرموز بسیاری شده است. بر همین اساس شاید بتوان گفت که این ژانر از ابتدای خلقت با بشر بوده و هر گاه انسان اولیه در تاریکی شب از صدای غرش موجودی عجیب در بیرون از غار به خود میلرزیده شروع به داستان سرایی راجع به موجودی خونخوار با چند دست و پا و پنجه های عظیم و جسته ای غول پیکر می کرده که احتمالا یکی از دوستانش را زنده زنده بلعیده!

ژانر وحشیت ریشه ای کهن در افسانه های محلی و سنت های مذهبی دوران یونان و رم باستان دارد. این سنت ها که بیشتر بر پایه ناشناخته های عظیمی چون مرگ، زندگی پس از مرگ، شَر و شیاطین بود شکل دهنده بسیاری از آثار Horror امروزه ما شده اند. در اساطیر یونان پرومتوئوس نام تایتانی است که الهام بخش کتاب فرانکشتین، پرومتوئه مدرن شد. یوریپیدیس، نمایش نامه نویس بزرگ یونانی نمایشنامه هایی را بر اساس وجود روح قاتلی که در یک حمام به قتل رسیده بود نوشته است. نویسنده رومی، پلینی درباره فیلسوفی به نام آتندروس نوشته که در خانه ای دور افتاده در آتن توسط روحی سرگردان در غل و زنجیر مورد آزار قرار گرفته است.

در قرون وسطا، وجود فرقه ای که به انجام رسومات شیطانی معروف بود، منبع جالبی برای داستان های ترسناک شد. در این دوران موجودات شبیه به گرگ ولی بسیار بزرگتر و خون خوارتر از آنها به نام گرگینه ها به شدت در میان مردم قرون وسطا به خصوص فرانسه نقل می شد.Marie de France داستانی از یک گرگینه نوشت که در آن دوران محبوب شد. شخصیت ماندگار و مشهور دراکولا ریشه در جنایات جنگی و وحشتناک پرنس ولاد سوم در این دوران دارد.

در قرن هجدهم گونه ای جدید از ادبیات ترسناک به نام ژانر گوتیک شکوفا شد. این ژانر با اثری با نام The Castle of Otranto نوشته هوراس والپول مطرح شد و توانست به محبوبیت زیادی دست پیدا کند. این رمان الهام بخش آثاری مانند The Mysteries of Udolpho , The Italian و The Monk شد.
در قرن نوزدهم آثاری جاویدان و بسیار محبوب مانند فرانکشتاین، برادران گریم، مومیایی، گوژ پست نوتر دام، وارنی خون آشام، مرد نامریی، دراکولا و آثار ادگار الن پو سایه ژانر وحشیت را بیش از پیش گسترش دادند. بعد ها صنعت سینما نیز از این آثار شهیر اسفاده کرد و آثاری جاویدان به اقتباس از این رمان ها به نمایش گذاشت.

در قرن بیستم نیز این ژانر با ژانر فانتزی بیش از پیش آمیخته شد و آثاری مانند Cthulhu Mythos را شکل داد. در نیمه دوم این قرن بیشتر بر روی قاتلین و قتل های زنجیره ای تمرکز شد و آثاری جاویدان و خارق العاده مانند اژدهای سرخ و سکوت بره ها توسط نویسندگان مطرح این دوران نوشته شد.

اما امروزه این ژانر محبوب وارد مرحله جدیدی از تکامل خود شده. می توان با جرئت گفت که طرفداران این ژانر مخاطبان بسیاری بیشتری نسبت به گذشته دارند و فیلم هایی که از این آثار اقتباس می شود نیز فروش بسیار موفق و بی نظری دارند.

ویژگی های کتاب های ترسناک

ویژگی اصلی این ژانر و این کتاب ها “توانایی ایجاد حس وحشت یا ترس در میان خوانندگان آن است. نگرانی، انزار و اضطراب از دیگر احساساتی است که خوانندگان این ژانر حس خواهند کرد.” به طور کلی ویژگی های اصلی این ژانر را می توان به این صورت دسته بندی کرد:

توالی از اتفاقات که معمولا در شرایط عادی رخ می دهد و گاها شامل عناصر فراطبیعی می شود
لحن داستان ترسناک، رعب انگیز، پر خطر و عجیب است
حوادث ناگهانی و غیر قابل پیشبینی
داستان معمولا دارای خشونت بالاست
نیمه تاریک و شیطانی انسان واکاوی می شود.
معمولا داستان از نگاه سوم شخص نقل شده و قلم روان و ساده است.

چرا بسیاری به ژانر وحشیت علاقه مند هستند؟

جفری گلدشتاین، استاد روانشناسی اجتماعی و سازمانی در هلند معتقد است افرادی که به دنبال خواندن کتاب های ژانر ترسناک هستند، در حقیقت می‌دانند که جایشان امن است. آن‌ها آموخته‌اند که این کتاب ها خطری برای آنها ندارد پس با امنیت خاطر به پای این آثار می نشینند. چیزی که بیشتر خوانندگان این ژانر به دنبال آن هستند هیجان است. آن ها معمولا افرادی با روحیه ماجراجویی هستند که با علم بر اینکه هیچ اتفاق بدی برای آنها نمی افتد به دنبال هیجان بیشتری هستند.

برخی دیگر نمی توانند واقعی بودن یا نبودن این آثار را تخمین بزنند و گاهی آن را بیش از میزان واقعی تصور می کنند. این مسئله در کودکان جدی تر است. زیرا کودکان تجربه کمتری از زندگی را دارند برای همین برای آنها هر چیزی می تواند واقعی پنداشته شود. به همین دلیل است که بسیاری از داستان های غول و آدم خوارهای بزرگ اغلب کودکان را می ترساند.

برترین نویسندگان رمان های وحشتناک!

استفن کینگ

شاید هیچ نویسنده ای به اندازه او صدای جیغ و فریاد مخاطبین این ژانر را درنیاورده است. نویسنده ای که ترس و وحشیت از نوک قملش می چکد. او را پادشاه ژانر وحشت و پدر نویسندگی این ژانر می نامند و بسیاری باور دارند او برترین نویسنده ای است که ژانر وحشت در طول تاریخ به خود دیده است. بسیاری از آثار او بر روی پرده سینما رفته و توانسته در این صنعت پر مخاطب موفقیت چشم گیری را کسب کند. برخی از آثار موفق او به این شرح است:

رمان IT: یکی از به یاد ماندنی ترین و ترسناک ترین آثاری که کینگ به رشته درآورده است. شاید باید قبل از مطالعه این کتاب از بالا بودن قند خون خود مطمئن شوید. در این رمان کینگ به طور استادانه ای ترس را به تصویر کشیده و با پرداختن به جزئیات شخصیت ها توانسته اثری خلق کند که برای نسل ها ماندگار خواهد بود. این رمان موفق دوبار بر روی پرده سینما رفته است که توانسته عنوان پرفروش ترین فیلم ترسناک تاریخ و پر فروش ترین فیلمی که از آثار استفن کینگ اقتباس شده را بدست آورده است.

در فاصلاب های شهر قدیمی موجودی عجیب شبیه به دلقک زندگی می کند. موجودی که از ترس تغذیه کرده و جان بسیاری از کودکان و اهالی شهر را گرفته است. این موجود به همان شکلی در می آید که قربانیانش بیشترین ترس را دارند. اما کودکانی شجاع با خود عهد می بندند و گروهی را تشکیل می دهد تا با این دلقک ترسناک مبارزه کنند. اما چگونه چند کودک می خواهند در برابری شیطانی جهنمی بایستند؟؟

کتاب Carrie: اولین رمان کینگ که به گفته خودش به قدری از این رمان نا امید شده بود که دست نوشته هایش را پاره کرد و در سطل زباله انداخت اما همسرش دست نوشته ها را خارج و او را متقاعد نمود که این اثر را تمام کند. این رمان به اندازه ای پرفروش و موفق شد که بسیاری آغاز پادشاهی پادشاه ژانر وحشیت را از همین رمان می دانند. فیلمی بسیار موفق نیز از این اثر به اقتباس درآمد و توانست نامزد دریافت جوایز اسکار شود.

دختری که توسط همکلاسی ها و دیگران به شدت مورد تمسخر و آزار و اذیت قرار می گیرد. اما به مرور متوجه می شود توانایی خاص در جابجا کردن اشیا از راه دور دارد. همین نکته سرآغاز انتقام سخت و بزرگ از تک تک افرادی می شود که به هر نحوی او را مورد آزار قرار داده اند.

این کتاب بزودی از انتشارات جنگل به چاپ خواهد رسید.

کتاب The Shining: در این رمان کینگ به سراغ خانه جن زدی عجیبی رفته است. اما این اثر نشان داد که چیزی فراتر از داستان های عامیانه است و برای همین نیز بعد از گذشت چهار دهه همچنان یکی از پرفروش ترین و محبوب ترین آثار استفن کینگ محسوب می شود.جک تورنس معلم الکی و تازه اخراج شده ای است که تصمیم می گیرد برای سرایداری به هتلی دور افتاده نقل مکان کند. اما خانه به طرز عجیبی اغوا کننده و دیوانه کننده است طوری که جک را وادار به قتل خانواده خویش می کند.

این کتاب به زودی از نتشارات جنگل به چاپ خواهد رسید.

همچنین استیفن کینگ رمان های بزرگ دیگری نوشته که اگر چه در ژانر وحشت قرار نمی گیرند اما موفقیت آن ها مثال زدنی است. از جمله این رمان ها می توان به “ رستگاری در شاوشنک ” و “مسیر سبز” اشاره کرد که آثار سینمایی این رمان ها در بین موفق ترین فیلم های تاریخ سینما قرار گرفته است.

ادگار آلن پو

بسیاری او را پدر داستان های کاراگاهی می دانند. نویسنده ای که در سن 40 سالگی به دلیل نامشخصی از دنیا رفت تا ادبیات وحشت نویسنده ای بی نظیر را از دست بدهد. شاید کمتر کسی مانند او قدرت استفاده از کلمات را به خوفناک ترین شکل ممکن داشته باشد. او نه تنها یک رمان نویس قهار بود، بلکه در زمینه شعر نیز توانایی بسزایی داشت. رمان The Raven از جمله آثاری است که مورد توجه بسیاری از منتقدین قرار گرفته است. اگر نگاهی بر آثار آلن پو داشته باشید او شما را دنیای کاملا روانشناسانه و عجیب می برد.

از جمله آثار موفق او می توان به کتاب قلب رازگو، کتاب بشکه آمونتیلادو ، کتاب نقاب مرگ سرخ و کتاب کلاغ اشاره کرد.

برام استورک

برام استورک نویسنده ایرلندی است که پس از سال ها مطالعه راجع به فرهنگ های اروپای شرقی، ولاد سوم پادشاه رومانی و افسانه های مربوط به خون آشامان در سال 1897 شخصیتی را خلق کرد که شاید کابوس خواب های بسیار از زنان و مردان ده های بعدی شد. ممکن نیست جایی حرف از موجودات وحشتناک و خون خوار باشد اما صحبتی از سرشناس ترین خون آشام، کنت دراکولا، ضد قهرمان اصلی کتاب کتاب دراکولا به میان نیاید. موجودی که به نوعی سرآغاز شکل گیری بسیاری از کتاب ها، سریال ها و فیلم های خون آشامی و ترسناک امروز است. کنت دراکولا خون آشامی قدرتمند با توانایی هایی خارق العاده است که هیچ چیز بیش از خون برایش لذت بخش تر نیست.

ماری شلی

نویسنده و سفرنامه نویس انگلیسی که در سال 1818 پرومتئوس مدرن یا همان کتاب فرانکشیتن را به دنیای ادبیات وحشیت معرفی کرد. ایده نوشتن این کتاب در یک سفر تابستانی به پیشنهاد لرد بایرون به ذهنش خطور کرد. کتابی که تاثیر بسزایی در این ژانر داشته و تا به امروز فیلم ها و سریال های متعددی از این کتاب اقتباس شده است. تاثیر این داستان به حدی بود که این کلمه وارد فرهنگ لغت شد. فرانکنشتاین هیولایی وحشتناک با صورتی مخوف است که بر همه جای بدنش رد بخیه‌های ناشی از دوختن به چشم می‌خورد. این موجود تا بدان حد وحشتناک است که همه، حتی خالقش از دست شرارت‌های او فرار می‌کنند.