جایزه نوبل ادبیات Nobel Prize In Literature

جایزه نوبل، جایزه ای به ارزش جاودانگی

جایزه نوبل مجموعه جوایزی است که سالانه در سطح بین المللی در رشته های گوناگون توسط موسسات سوئدی و نروژی به منظور قدر دانی و شناخت پیشرفت های اکادمیک، فرهنگی و یا علمی اعطا می شود.

آلفرد نوبل دانشمند سوئدی در سال ۱۸۹۵ جایزه نوبل را بنیان نهاد. جوایز برای نخستین بار در زمینه شیمی، ادبیات، صلح، فیزیک و فیزیولوژی و پزشکی در سال ۱۹۰۱ اهدا شد. در سال ۱۹۶۸، بانک مرکزی سوئد Sveriges Riksbank ،جایزه ای دقیقا مشابه نام خود برای یادبود و بزرگداشت آلفرد نوبل در زمینه علوم اقتصادی بنیان نهاد. اگر چه این جایزه اقتصادی به معانی واقعی جزء جوایز نوبل محسوب نمی شود، اما به صورت غیر رسمی  آن را جایزه نوبل اقتصاد می شناسند. امروزه جوایز نوبل به طور گسترده در زمینه های شیمی، اقتصاد، ادبیات، فعالیت های صلح امیز، فیزیک، فیزیولوژی و پزشکی اهدا می شود.

فرهنگستان علوم سلطنتی سوئد جوایز نوبل را در رشته شیمی، فیزیک و جایزه Sveriges Riksbank را در زمینه علوم اقتصادی برای بزرگداشت آلفرد نوبل اهدا می کند؛ انجمن اهدای جوایز نوبل در موسسه کارولینسکا وظیفه اهدای جایزه نوبل در زمینه فیزیولوژی یا رشته پزشکی را به عهده دارد. فرهنگستان سوئدی جایزه نوبل را در رشته ادبیات اهدا می ­کند همچنین جایزه صلح نوبل توسط کمیته نوبل نروژی اهدا می شود.

بین سال های ۱۹۰۱ تا ۲۰۱۸ جوایز نوبل (و جایزه علوم اقتصادی از سال ۱۹۶۹ به بعد) ۵۹۰ بار به ۹۳۵ فرد و یا سازمان اعطا شده است. البته با احتساب این که برخی افراد جایزه نوبل را دوبار به خود اختصاص داده اند، در کل به طور مجموع ۲۷ سازمان و ۹۰۸ فرد برندگان این جوایز را تشکیل می دهند. مراسم اهدای جوایز سالانه در استکهلم سوئد برگزار می شود (به استثنای مراسم جایزه صلح که در اسلو، نروژ برگزار می شود). هر برنده یک مدال طلا، یک دیپلم افتخار و مبلغی را که توسط بنیاد نوبل تعیین شده، دریافت می کند. در سال ۲۰۱۷، این جایزه نقدی ارزشی برابر با ۹،۰۰۰،۰۰۰ پوند یا حدود ۱۱۱۰،۰۰۰ دلار، ۹۴۴،۰۰۰ یورو، ۸۳۶،۰۰۰ یورو داشته است.

جایزه نوبل به کسی پس از مرگ تعلق نمی گیرد. با این حال، اگر یک نفر جایزه را برنده شود و قبل از دریافت آن از دنیا برود، جایزه باز هم به رسم یادبود به او تعلق می گیرد. اگرچه جایزه نوبل به سازمان هایی با بیش از سه عضو یا سه کاندید به طور همزمان در یک حیطه اهدا نمی شود، اما جایزه صلح نوبل به سازمان هایی که حتی بیش از سه عضو دارند، نیز تعلق می گیرد.

تاجر مرگ

آلفرد نوبل در ۲۱ اکتبر ۱۸۳۳ در استکهلم سوئد در خانواده ای مخترع و مهندس متولد شد. او یک شیمیدان، مهندس و مخترع بود. نوبل در سال ۱۸۹۴ میلادی، آهن و فولاد تولیدی بوفورس را خریداری کرد و از آن پس به عنوان سازنده عمده سلاح و اسلحه به شهرت رسید. نوبل باروت غیردودزا را اختراع کرد. این اختراع پیشرو در اختراع بسیاری از مواد منفجره نظامی پیشرفته، به ویژه پودر کربنات غیر دودزا بود. نوبل در طول عمر خود ثروت بسیاری را به دست آورد، و بیشتر ثروت خود را مدیون ۳۵۵ اختراعش بود که دینامیت مشهورترین آن است.

در سال ۱۸۸۸، نوبل به طور اتفاقی آگهی درگذشت خود را در یک روزنامه فرانسوی با عنوان “تاجر مرگ مرده است” خواند و بسیار شگفت زده شد. در اصل آن زمان برادر الفرد، لوودویگ، فوت کرده و این آگهی هشت سال زودتر از مرگ رسمی الفرد نوبل چاپ شده بود. این مقاله، افکار و عقاید نوبل را مخدوش و دست خوش تغییر کرد. آن هنگام متوجه شد که او را این گونه در آینده به یاد خواهند آورد. همین موضوع، الهام بخش او برای تغییر رویه زندگی و در نهایت بنیان گذاری جایزه نوبل شد. در روز ۱۰ دسامبر ۱۸۹۶، آلفرد نوبل در ویلا خود در سان رمو ایتالیا، به خاطر خون ریزی مغزی جان خود را از دست داد. او ۶۳ سال داشت.

نوبل ادبیات

جایزه نوبل ادبیات  سالانه توسط آکادمی سوئد به نویسندگان برای یک عمر خدمات برجسته در رشته ادبیات اهدا می شود. این بخش تنها یکی از پنج جایزه نوبل است که توسط آلفرد نوبل در سال ۱۸۹۵ تعیین شده است که برای مشارکت برجسته در زمینه شیمی، فیزیک، ادبیات، صلح و فیزیولوژی و پزشکی اهدا می شود. با توجه به خواسته آلفرد نوبل، این جایزه توسط بنیاد نوبل اداره می شود و همچنین، توسط کمیته ای متشکل از پنج عضو منتخب توسط آکادمی سوئد اعطا می شود. اولین جایزه نوبل ادبیات در سال ۱۹۰۱ به سللی پرودوموم از فرانسه رسید. هر برنده یک مدال، یک دیپلم افتخار و جایزه نقدی را دریافت می کند که ارزش و مقدار آن در طول سال ها متفاوت بوده است. در سال ۱۹۰۱، پرودوموم دریافت۱۵۰,۷۸۲  پوند استرلینگ دریافت کرد، که در ژانویه ۲۰۱۸ برابر با  ۸,۸۲۳,۶۳۷.۷۸ پوند استرلینگ بوده است. مراسم اهدای این جایزه سالانه دهم دسامبر به عنوان بزرگ داشت نوبل در استکهلم برگزار می شود.

تا سال ۲۰۱۷، جایزه نوبل ادبیات به ۱۱۴ نفر اهدا شده است. وقتی بوریس پاسترناک، در سال ۱۹۵۸ برنده جایزه شد، مجبور شد تا این جایزه را به خاطر فشار بی امان دولت شوروی رد کند. ژان پل سارتر نیز در سال ۱۹۶۴ اعلام کرد که جایزه نوبل ادبیات را نمی پذیرد زیرا او به طور پیوسته از پذیرش تمام افتخارات و جوایز رسمی در گذشته نیز سر باز زده بود. با این حال کمیته نوبل اظهارات مبنی بر نپذیرفتن جایزه را مشروع نمی داند و  پاسترناک و سارتر را در فهرست برندگان جایزه نوبل قرار داده است.

تاکنون چهارده زن توانسته اند جایزه نوبل ادبیات را، به استثنای جایزه صلح نوبل، بیش از هر جایزه نوبل دیگری تصاحب کنند. البته در چهار مورد اتفاق افتاده که جایزه به دو نفر اهدا شده است (در سال های ۱۹۰۴، ۱۹۱۷، ۱۹۶۶، ۱۹۷۴). در این میان، با در نظر گیری سال ۲۰۱۸، در هشت سال جایزه نوبل ادبیات به کسی اهدا نشده است (در سال های ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۳۵، ۱۹۴۰-۱۹۴۳، ۲۰۱۸). تا به امروز کشورهایی که بیشترین برندگان جایزه نوبل در ادبیات را به خود اختصاص داده اند، عبارت هستند از کشور فرانسه با ۱۶، پس از آن ایالات متحده با ۱۲ و کشور انگلیس با ۱۱ چهره شناخته شده.

سوتلانا الکسیویچ

“هیچ کس به ما نیاموخت که چه گونه ازاد باشیم. آن ها فقط به ما یاد داده اند که چه طور در راه ازادی بمیریم”.

• زمان دست دوم اثر سوتلانا الکسیویچ

سوتلانا الکسیویچ نویسنده و روزنامه نگار اهل بلاروس است. او صدای مردان و زنان روس پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی است. او صدای زنان و مردانی است که تجربیات و فریادهای شان در تاریخ ملی کشور روسیه شنیده نشده است. او با سبک مستند و متمایز و منحصر بفرد خود در کتاب هایش فروپاشی فرهنگ و اتحاد جماهیر شوروی را به تصویر می کشد. او نشان می دهد که چه گونه کشوری جدید از خاکستر کمونیسم دوباره به پا می خیزد و سپس تاریخی محتمل و جایگزین را از روایت های شخصی و خصوصی افراد خلق می کند.

هنگامی که فرهنگستان سوئدی جایزه نوبل را در سال ۲۰۱۵ به سوتلانا الکسیویچ تقدیم نمود، از او به عنوان نویسنده ای یاد کرد که سبک جدیدی را در ادبیات بنا نهاده است و اثارش چند صدایی و بیانگر تاریخ عواطف و تاریخ زمانه است. او نخستین نویسنده بلاروسی است که این جایزه را به دست آورده است.

او تاکنون بیش از بیست جایزه معتبر بین المللی را به دست اورده که علاوه بر جایزه نوبل می توان جوایز کتاب ملی انجمن منتقدین، جایزه پن، جایزه انجلس اروپای مرکزی و جایزه صلح کتاب آلمان را از مهم ترین آن دانست. از اثار مهم او عنوان Secondhand Time: The Last of the Soviets را می توانید از انتشارات جنگل تهیه کنید.

دوریس لسینگ

“جهان توسط ادم هایی اداره می شود که می دانند چه طور گلیم خود را از اب بیرون بکشند. آن ها زیر و بم تمام کارها را می دانند. آن ها مجهزند. آن بالا، یک سری ادم همه چیز را اداره می کند. اما ما…. ما فقط یک مشت رعیت هستیم. ما نمی دانیم در اطراف مان چه می گذرد، و هیچ کاری هم از دست مان بر نمی اید”.

• تروریست خوب اثر دوریس لسینگ

دوریس لسینگ نویسنده و فعال سیاسی بریتانیا است. پدر و مادرش به شهر کرمانشاه مهاجرت کردند تا شغلی در بانک شاهنشاهی ایران را برای خود دست و پا کنند. زادگاه دوریس لسینگ کرمانشاه است. دوریس لسینگ جوایز بسیاری را به دست اورده است که از بین ان ها می توان به جایزه من بوکر برای کتاب تروریست خوب و نیز  جایزه ماندلو و جایزه دابلیو اچ اسمیت اشاره کرد. همچنین، او در سال ۲۰۰۷ توانست برنده جایزه نوبل ادبیات شود.

نویسنده در کتاب تروریست خوب داستان آلیس، زنی سی و شش ساله را شرح می‌دهد. آلیس درس خوانده رشته سیاست و اقتصاد است که طی اتفاقی تصمیم می گیرد به گروهی از افراط گرایان بپیوندد و سپس به خدمت ارتش جمهوری ‌خواه ایرلند در اید. اما همه چیز آن قدر نیز ساده نیست و او باید پیرو اعتقادات خود باشد یا همه چیز را برای تغییر سرنوشت جامعه و به سود منافع مشترک همگانی زیر پا بگذارد.

او باید میان عقاید اشرافی گری خود و ایدئولوژی دیگرش یک تصمیم درست گیرد و چالش‌های غیرمنتظره ‌ای که در مسیر ایجاد تغییر نظام سرمایه‌ داری وجود دارد را با اختیار و آگاهی بپذیرد. رمان تروریست خوب داستان میهن پرستی و ملی گرایی است. کتاب The Good Terrorist را می توانید از انتشارات جنگل تهیه کنید.

آلیس مونرو

“همیشه یادت باشد، وقتی یک مرد از اتاق خارج می شود، همه چیز را همان جا پشت سرش جا می گذارد… اما وقتی یک زن آن جا را ترک می کند تمام اتفاقاتی که در اتاق افتاده را با خود به دوش می کشد”.

• خوشحالی بیش از حد اثر الیس مونرو

آلیس مونرو نویسنده کانادایی معاصر و برنده جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۳  است. آکادمی سوئد او را استاد داستان کوتاه معاصر توصیف کرده است. بسیاری از منتقدان ادبی آثار او را با انتوان چخوف مقایسه می‌کنند. علاوه بر جایزه نوبل، او جوایز بسیار زیادی را کسب کرده که از این بین می توان جایزه گیلر و راجرز رایترز تراست فیکشن را برشمرد.

او یکی از پر فروش ترین نویسندگان داستان کوتاه معاصر است که همیشه به خاطر خدمات بسیارش به ادبیات مورد تقدیر و ستایش قرار گرفته است. بیشتر داستان های او در محیط های روستایی و شهرهای کوچک و بزرگ کانادا در جریان است. او استاد به تصویر کشیدن زندگی روزمره ادم های معمولی به شکلی شگفت انگیز است، تاکنون هیچ نویسنده ای مانند او در به تصویر کشیدن زندگی آدم های معمولی چنین موفق نبوده است. او جهان معمولی و پیرامون را به گونه ای در پیش چشم های خواننده می اراید که گویی تاکنون هیچ کس قدر زندگی را انقدر که باید ندانسته است.