جایزه RITA چیست و به چه کسانی اهدا می‌شود؟
در دنیای پرهیاهوی ادبیات، ژانر عاشقانه همیشه جایگاه ویژه‌ای در قلب خوانندگان داشته است. داستان‌هایی سرشار از احساس، امید، دل‌باختگی و گاه دل‌شکستگی که میلیون‌ها نفر در سراسر جهان با آن‌ها همذات‌پنداری می‌کنند. محبوبیت گسترده این ژانر باعث شده تا جوایز مهمی برای شناسایی و تقدیر از بهترین آثار عاشقانه به‌وجود بیاید که از میان آن‌ها، جایزه RITA درخشان‌تر از بقیه می‌درخشد.
این مقاله با هدف آشنایی عمیق‌تر با جایزه RITA تهیه شده است؛ جایزه‌ای که در طول سال‌ها نه‌تنها از نویسندگان برجسته تقدیر کرده، بلکه مسیر پیشرفت بسیاری از نویسندگان جوان را نیز هموار ساخته است. اگر علاقه‌مند به ادبیات عاشقانه، نویسندگان مطرح این حوزه، و تأثیر جوایز ادبی بر بازار کتاب هستید، تا پایان همراه ما باشید.
جایزه RITA چیست؟
جایزه RITA یکی از معتبرترین جوایز ادبی در حوزه رمان عاشقانه است که به آثار برجسته در این ژانر تعلق می‌گیرد. این جایزه توسط انجمن نویسندگان رمان‌های عاشقانه آمریکا (RWA) بنیان‌گذاری شده و هدف آن، شناسایی و تقدیر از بهترین آثار منتشرشده در ژانر عاشقانه است. محبوبیت گسترده این ژانر و فروش بالای آن در بازار کتاب، اهمیت جوایزی همچون RITA را دوچندان کرده است.
تاریخچه جایزه RITA و بنیان‌گذارش
جایزه RITA به افتخار «ریتا کلی استرادا»، بنیان‌گذار انجمن نویسندگان آمریکا، نام‌گذاری شده است. این جایزه هرساله با هدف ارتقاء سطح کیفی آثار عاشقانه، در قالب یک مراسم رسمی اهدا می‌شود. نویسندگان آمریکایی فعال در این ژانر می‌توانند آثار خود را برای شرکت در این رقابت ادبی ارسال کنند.
بیشتر بخوانید: معرفی مهم‌ترین جوایز ادبی جهان
فرایند داوری جایزه RITA چگونه است؟
فرایند داوری این جایزه با دقت و نظم خاصی صورت می‌گیرد. مراحل ابتدایی انتخاب آثار در فصل پاییز آغاز می‌شود. نویسندگان شرکت‌کننده باید پنج نسخه از اثر چاپ‌شده خود را تا تاریخ مقرر به انجمن ارسال کنند. هر اثر توسط پنج داور مختلف در مرحله مقدماتی خوانده و ارزیابی می‌شود.
پس از اتمام داوری مرحله اول، آثار راه‌یافته به فینال در اواسط ماه مارس اعلام می‌شوند. در مرحله نهایی، داوران با بررسی دقیق‌تر، بهترین اثر هر دسته را انتخاب می‌کنند. در نهایت، برندگان در مراسم اختتامیه‌ای که همزمان با آخرین روز کنفرانس سالانه RWA برگزار می‌شود، معرفی شده و هر کدام مجسمه طلایی مخصوص این جایزه را به‌عنوان یادبود دریافت می‌کنند
جایزه RITA به چه آثاری اعطا می‌شود؟
جایزه RITA در سبک‌ها و زیرژانرهای مختلفی مانند رمان عاشقانه کوتاه، بلند، نوجوان، تاریخی، رمزآلود، فانتزی، معنوی و نخستین اثر نویسنده اهدا می‌شود. این تنوع سبب شده طیف گسترده‌ای از نویسندگان و مخاطبان در این جایزه مشارکت داشته باشند.
مخاطبان و محبوبیت ژانر عاشقانه
ژانر عاشقانه یکی از پرفروش‌ترین و پرطرفدارترین شاخه‌های ادبیات معاصر است. بر اساس آمار انجمن نویسندگان آمریکا (RWA)، تنها در سال ۲۰۱۶، فروش کتاب‌های این ژانر در آمریکا بیش از ۱.۴ میلیارد دلار بوده است. این رقم قابل توجه، بیانگر محبوبیت گسترده این سبک از ادبیات در میان خوانندگان است.
تحقیقات نشان می‌دهد که حدود ۴۶٪ از طرفداران این ژانر هر هفته حداقل یک کتاب عاشقانه مطالعه می‌کنند؛ در حالی که میانگین مطالعه کتاب در میان سایر شهروندان آمریکایی حدود پنج کتاب در سال است. بیشترین گروه سنی مخاطبان رمان‌های عاشقانه در بازه سنی ۲۵ تا ۳۴ سال قرار دارد و زنان بیشترین درصد خوانندگان این ژانر را تشکیل می‌دهند (بیش از ۸۰٪).
از نظر فرمت مورد علاقه، همچنان نسخه‌های چاپی محبوب‌ترین انتخاب هستند. با این حال، ۶۴٪ از خوانندگان نیز کتاب‌های الکترونیکی را ترجیح می‌دهند و ۳۵٪ از کتاب‌های صوتی استفاده می‌کنند. گوشی‌های هوشمند و تبلت‌ها نیز ابزارهای اصلی مطالعه دیجیتال هستند. از میان زیرشاخه‌های ژانر عاشقانه، سبک‌های رمزالود، تاریخی و عاشقانه جنسی از محبوب‌ترین‌ها به‌شمار می‌روند.
توقف جایزه RITA و معرفی جایزه جدید Vivian
در پی نقدهایی درباره تنوع نژادی و عدالت فرهنگی در روند داوری، انجمن RWA تصمیم گرفت جایزه RITA را متوقف کند. پس از بررسی‌های گسترده، جایزه جدیدی با نام Vivian معرفی شد که بر عدالت، شفافیت و شمول بیشتر تمرکز دارد و ادامه‌دهنده راه RITA با رویکردی به‌روزتر است.
معرفی برندگان مهم جایزه RITA در سال‌های اخیر
در سال‌های اخیر، جایزه RITA در شاخه‌های مختلف ژانر عاشقانه، به آثار متنوع و نویسندگانی با دیدگاه‌های متفاوت تعلق گرفته است. هرکدام از این آثار توانسته‌اند در نوع خود بدرخشند و تحسین مخاطبان و داوران را برانگیزند. در ادامه، برخی از برگزیدگان شاخص این جایزه را به تفکیک اثر مرور می‌کنیم:
- رمان «آرزوهای او» نوشته کورتنی میلان، برنده جایزه RITA در سال ۲۰۱۷ در شاخه رمان کوتاه عاشقانه بود.
- رمان «معجزه در خیابان پنجم» در همان سال توانست جایزه بهترین رمان بلند معاصر را از آن خود کند.
- رمان نوجوانانه «مسئله ابدیت» اثر جنیفر ارمنترو، و رمان تاریخی «هیچ یک از دوشیزه‌هایم» نوشته لورا لی گورکه نیز از برندگان سال ۲۰۱۷ بودند.
- در بخش عاشقانه رمزالود، رمان «سرکوب شده» از الیزابت نواوتن، و در شاخه فراطبیعی، رمان «صفحات ذهن» اثر جف کندی موفق به کسب جایزه شدند.
- رمان مذهبی «امید من در همین نزدیکی» نوشته تامی گری و رمان «یک بار برای همیشه» نوشته چریل اچینسون نیز به ترتیب در بخش‌های معنوی و بهترین کتاب اولی سال ۲۰۱۷ برگزیده شدند.
- در سال ۲۰۱۸، رمان «رودخانه ممنوع» اثر برایان کلی جایزه رمان کوتاه عاشقانه را دریافت کرد.
- رمان «ناکامی سخت» نوشته لکسی رایان نیز در همان سال در بخش رمان بلند معاصر برنده شد.
- رمان نوجوانانه «امروز را غنیمت بشمار» نوشته پینتیپ دان، و رمان تاریخی «بین شیطان و دوک» اثر کلی بوئن، دیگر برگزیدگان آن سال بودند.
- در شاخه‌های رمزالود و فراطبیعی، به‌ترتیب رمان «تعمیرکار» نوشته هلن کای دیمون و رمان «تاریکی را تسخیر کن» اثر استیفن روئی موفق به دریافت جایزه شدند.
- رمان مذهبی «آنگاه تو آمدی» نوشته کارا ایزاک و رمان «جلو دار باش» اثر الکسیس داریا نیز از دیگر آثار برنده در سال ۲۰۱۸ بودند.
نویسندگان برجسته برنده جایزه RITA
پیش از معرفی نویسندگان برتر، لازم است به این نکته اشاره شود که بسیاری از چهره‌های شناخته‌شده ادبیات عاشقانه، از مسیر همین جایزه به شهرت و اعتبار رسیده‌اند. آثار آن‌ها نه تنها در حوزه کتاب، بلکه در سینما و تلویزیون نیز بازتاب گسترده‌ای داشته‌اند و موفق به فروش میلیونی در سطح جهان شده‌اند.
دبی مکامبر
دبی مکامبر از نویسندگان پرآوازه آمریکایی در ژانر عاشقانه و داستان‌های معاصر است. آثار او بیش از ۱۷۰ میلیون نسخه در سراسر جهان فروش داشته‌اند و بسیاری از رمان‌هایش به فیلم‌های تلویزیونی تبدیل شده‌اند. از جمله این آثار می‌توان به «خانم میراکل»، «تجارت کریسمس» و «پیمودن مسیر در زمستان» اشاره کرد. مجموعه رز هاربر از محبوب‌ترین آثار اوست که در لیست پرفروش‌ترین‌های نیویورک تایمز قرار گرفته است. او برنده جایزه کوییل و همچنین جایزه یک عمر دستاورد ادبی از سوی RWA است.
جوجو مویز
جوجو مویز، نویسنده و فیلمنامه‌نویس بریتانیایی، با رمان‌هایی چون «من پیش از تو» و «من پس از تو» شهرتی جهانی کسب کرده است. رمان من پیش از تو به یک فیلم پرفروش هالیوودی تبدیل شد و توانست موفقیت کتاب را در سینما نیز تکرار کند. آثار او به بیش از ۲۸ زبان ترجمه شده‌اند و مویز تنها نویسنده‌ای است که دو بار موفق به دریافت جایزه رمانتیک سال شده است. رمان میوه‌های خارجی و رمان آخرین نامه از دوستدار تو از دیگر آثار برجسته او هستند.
نیکلاس اسپارکس
نیکلاس اسپارکس، نویسنده‌ای مطرح در ژانر عاشقانه مدرن است که تاکنون ۱۱ اثرش به فیلم‌های سینمایی موفق تبدیل شده‌اند. رمان‌هایی چون «رمان پیامی در بطری»، «گام‌های خاطره‌انگیز» و «رمان دفترچه خاطرات» از جمله آثار برجسته او هستند که با بودجه‌های کلان به فیلم‌هایی پرفروش و تأثیرگذار تبدیل شده‌اند. رمان‌های دیگری همچون «شب‌های رودانته»، «جان عزیزم»، «آخرین ترانه»، «بهشت امن» و «سفر طولانی» نیز با اقتباس‌های سینمایی همراه بوده‌اند و جایگاه اسپارکس را به‌عنوان یکی از موفق‌ترین نویسندگان ژانر عاشقانه تثبیت کرده‌اند.
تاثیر جایزه RITA بر ادبیات عاشقانه و بازار کتاب
جایزه RITA نقش مهمی در ارتقای سطح کیفی آثار عاشقانه، معرفی نویسندگان جدید و هدایت علایق مخاطبان ایفا کرده است. این جایزه نه‌تنها به رشد ادبیات عاشقانه کمک کرده، بلکه زمینه‌ساز اقتباس‌های موفق سینمایی و تلویزیونی نیز شده است. در نتیجه، نقش این جایزه در تثبیت جایگاه جهانی ژانر عاشقانه انکارناپذیر است.
منابع برای مطالعه بیشتر در ژانر عاشقانه
اگر علاقه‌مند به شناخت بیشتر رمان‌های عاشقانه برجسته هستید، پیشنهاد می‌کنیم مقاله «بهترین رمان‌های عاشقانه جهان» را نیز مطالعه کنید. در آن مقاله با آثار محبوبی آشنا خواهید شد که تجربه مطالعه‌ای لذت‌بخش و احساسی برایتان رقم می‌زنند.
