معرفی برندگان جایزه نوبل ادبیات سال ۲۰۲۰
جایزه نوبل ادبیات یکی از معتبرترین جوایز فرهنگی جهان است که هرساله توجه علاقه‌مندان به ادبیات و دنیای نشر را به خود جلب می‌کند. سال ۲۰۲۰ اما شرایطی متفاوت داشت. در حالی که جهان با بحران ویروس کرونا دست‌وپنجه نرم می‌کرد، مراسم نوبل نیز تحت‌تأثیر این بحران، با تغییراتی در روند برگزاری مواجه شد. از طرفی، بازتاب رسوایی‌های گذشته آکادمی سوئد همچنان بر فضای مراسم سایه انداخته بود.
در این مقاله به روند برگزاری جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۰، گمانه‌زنی‌ها درباره برندگان احتمالی، رسوایی‌های سال ۲۰۱۸ و بازتاب اجتماعی این رویداد خواهیم پرداخت.
وضعیت برگزاری نوبل ادبیات ۲۰۲۰ در دوران کرونا
در سال ۲۰۲۰، مانند بسیاری از رویدادهای بین‌المللی، مراسم اهدای نوبل ادبیات نیز با محدودیت‌هایی روبه‌رو شد. به‌دلیل شیوع گسترده ویروس کرونا، تنها تعداد محدودی از نمایندگان رسانه‌ها مجوز حضور در ساختمان آکادمی سوئد را دریافت کردند. این تصمیم، در راستای حفظ پروتکل‌های بهداشتی و رعایت فاصله‌گذاری اجتماعی اتخاذ شد.
طبق اعلام رسمی، مراسم روز پنجشنبه ۸ اکتبر ۲۰۲۰ (مصادف با ۱۷ مهرماه ساعت ۱۴:۳۰ به وقت ایران) به‌صورت زنده از تلویزیون و پلتفرم‌هایی مانند یوتیوب پخش شد. در عین حال، هیجان و انتظار برای اعلام برنده نهایی، با وجود غیبت فیزیکی بسیاری از علاقه‌مندان، همچنان حفظ شده بود.
بیشتر بخوانید: معرفی معتبرترین جوایز ادبی جهان
تأثیر حواشی سال‌های قبل بر مراسم امسال
مراسم نوبل ادبیات در سال‌های پیشین نیز با چالش‌هایی روبه‌رو بود. در سال ۲۰۱۸ به‌دنبال افشای رسوایی اخلاقی در آکادمی سوئد، اعطای جایزه لغو شد. در سال ۲۰۱۹ نیز انتخاب «پیتر هاندکه» به‌عنوان برنده، اعتراضات گسترده‌ای را برانگیخت. هاندکه به دلیل حمایت‌های سیاسی خود از اسلوبودان میلوشویچ و انکار نسل‌کشی سربرنیتسا، در مرکز انتقادهای جدی قرار گرفت.
این حواشی باعث شد نگاه‌ها به سمت اعتبار و نحوه داوری آکادمی سوئد بیش از پیش معطوف شود و جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۰ زیر ذره‌بین رسانه‌ها و مخاطبان قرار گیرد.
برترین گزینه‌های پیشنهادی برای نوبل ۲۰۲۰
در هفته‌های منتهی به مراسم، لیست‌های متعددی از گزینه‌های احتمالی برای دریافت جایزه منتشر شد. هرچند تجربه نشان داده که انتخاب نهایی آکادمی سوئد گاهی برخلاف پیش‌بینی‌هاست، اما نام برخی چهره‌ها بارها در صدر گمانه‌زنی‌ها دیده شد. نویسندگان با بیشترین شانس بر اساس شرط‌بندی‌ها:
- ماریس کُنده (فرانسه)
- لودمیلا اولیتسکایا (روسیه)
- هاروکی موراکامی (ژاپن)
- خابیر ماریاس (اسپانیا)
- کورمک مک‌کارتی (آمریکا)
- دن دلیلو (آمریکا)
- یون فوسه (نروژ)
- هیلاری مانتل (بریتانیا)
- میلان کوندرا (چک)
- استیون کینگ (آمریکا)
قبل از این چهره‌ها نیز، نام‌هایی مانند «آنه کارسون» (کانادا)، «جامائیکا کینکید» (کارائیب/آمریکا)، «جوان دیدیون» (آمریکا)، «نگوگی وا تیونگو» (کنیا)، «میشل ولبک» (فرانسه)، «جویس کارول اوتس» (آمریکا)، «مریلین رابینسون» (آمریکا) و «مارگارت اتوود» (کانادا) بارها به عنوان شانس‌های اصلی مطرح شده بودند. بسیاری از این چهره‌ها به‌خاطر سابقه ادبی قابل‌توجه، دیدگاه‌های سیاسی یا تأثیرگذاری جهانی مورد توجه رسانه‌ها و مخاطبان بوده‌اند.
بررسی جریان رسوایی اخلاقی آکادمی سوئد در سال ۲۰۱۸
در سال ۲۰۱۸، به‌دنبال اتهامات جنسی علیه «ژان کلود آرنو» که از نزدیکان یکی از اعضای آکادمی سوئد بود، بحران بزرگی در این نهاد فرهنگی شکل گرفت. هجده زن مدعی شدند که از سوی آرنو مورد آزار قرار گرفته‌اند. اگرچه او اتهامات را رد کرد، اما رسانه‌ای شدن موضوع باعث خدشه‌دار شدن اعتبار آکادمی شد.
در نهایت، برای حفظ اعتماد عمومی و بازسازی ساختار داخلی آکادمی، اعطای جایزه نوبل ادبیات آن سال لغو و به سال ۲۰۱۹ موکول شد. این نخستین‌بار پس از دهه‌ها بود که مراسم نوبل ادبیات برگزار نمی‌شد.
جمع‌بندی
سال ۲۰۲۰ برای جایزه نوبل ادبیات، سالی پرچالش و پرابهام بود. از یک‌سو پاندمی کرونا روند برگزاری مراسم را تغییر داد و از سوی دیگر، حواشی سال‌های قبل همچنان بر فضای نوبل سایه افکنده بود. با این حال، علاقه‌مندان به ادبیات و منتقدان همچنان با شوق و انتظار به این رویداد فرهنگی می‌نگرند.
اگرچه فهرست‌های شرط‌بندی سرشار از نام‌های بزرگ بود، اما همیشه احتمال غافلگیری در انتخاب برنده نهایی وجود دارد؛ چرا که آکادمی سوئد بارها ثابت کرده است مسیر خود را در سکوت، اما با تأثیری جهانی طی می‌کند.
