کتاب مسوولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقررات موضوعه و رویه قضایی ایران

کتاب مسوولیت مدنی دارندگان وسایل نقلیه موتوری زمینی در مقررات موضوعه و رویه قضایی ایران جزو بخش کتاب رویه قضایی است که در دسته مجموعه کتاب حقوقی فروشگاه کتاب انتشارات جنگل جای گرفته است.

با توجه به اين که قواعد عمومي مسووليت مدني، پاسخگوي حمايت موثر و تامين مطلوب جبران خسارات قربانيان حوادث ناشي از وسايل نقليه موتوري زميني نبوده، قانون بيمه اجباري و اصلاحيه آن نظام ويژه اي براي مسووليت ناشي ازاينگونه وسايل و بيمه آنها به وجود آورده است.

اين قانون برخلاف نظر برخي تنها متوجه بيمه نيست ، بلکه نظام مسووليت مدني خاصي را در مورد خسارات ناشي از وسايل نقليه ايجاد کرده و همانند حقوق بسياري از کشورهاي پيشرفته، دارنده وسيله نقليه را مسوول جبران خسارات ناشي از حوادث روي داده (در اثر) آن معرفي و او را به بيمه کردن اين مسووليت خود مکلف کرده است و کافي است که ثابت شود شخص به هنگام وقوع حادثه زيان بار، دارنده وسيله دخيل در حادثه بوده و اوضاع و احوال نشان دهد که آن وسيله در ايجاد ضررنقش انفعالي نداشته و ((حادثه در اثر کنش مثبت آن وسيله)) ايجاد شده است، در اين صورت به موجب قانون، مسووليت دارنده مفروض است و قانونگذار صرف دارندگي وسيله نقليه را اماره مسووليت دارنده تلقي کرده است که جزء با اثبات اين که وقوع حادثه زيان بار ناشي از يک علت خارجي بوده است ازبين نمي رود.

اين مسووليت علاوه برخساراتي که مستند به فعل راننده يا دارنده است، خساراتي که منتسب به کنش وسيله نقليه مي باشد بدون آن که مستند به فعل شخص معيني باشد، مانند خسارات ناشي از سقوط، آتش سوزي يا انفجار وسيله را نيز شامل مي شود.

بدين ترتيب، اين مسووليت داراي مبناي خاص است که ناشي از طبيعت تصادفات و از اقتضائات زندگي ماشيني عصر حاضر مي باشد که قانونگذار را به وضع آن مجاب کرده است.

اين مبنا، براساس قواعد سنتي قابل توجيه نيست و نظرات ابراز شده نيز هريک گوشه اي از واقعيت را در بر دارد، به طوري که شايد گزافه نباشد اگر گفته شود، در اين مبنا ردپايي از تمامي نظريه هاي ابزار شده در مورد مبناي مسووليت مدني قابل مشاهده است که در اينگونه حوادث، چهره اي خاص يافته است.