اورهان پاموک، دریچه‌ای رو به کوچه پس کوچه‌های استانبول
هیچ‌کس مانند یک نویسنده نمی‌تواند از قدرت کلمات استفاده کند و فرهنگ و تاریخ کشورش در دوره‌های مختلف را، همانند تکه‌‌های یک پازل کنار هم بچیند.
در آخر هم تصویر کامل آن را به تمام مردم جهان نشان دهد و نام کشورش را بر سر زبان‌ها بیندازد.
این دقیقاً همان کاری است که اورهان پاموک به بهترین شکل ممکن انجام داده‌است.
او در انتخاب کلمات درست، هوش و استعداد بالایی دارد و آنقدر قشنگ داستان می‌گویدکه آدم احساس می‌کند بهتر از این نمی‌شود.
امروز زادروز اورهان پاموک است و همین دلیل برای ما کافی بود تا قلم در دست بگیریم و از او بنویسیم.
پس تا انتهای این مطلب را بخوانید که قرار است به معرفی و نقد کتاب های اورهان پاموک بپردازیم.
اورهان پاموک کیست؟ نویسنده‌ای از دل تاریخ و فرهنگ شرقی
“Orhan Pamuk” نویسنده اهل استانبول ترکیه و متولد 7 ژوئن 1952 می باشد که بیشتر آثارش تاریخ و فرهنگ وطنش را بررسی و به تصویر می کشاند.
در سال 2006 وی موفق شد جایزه ارزشمند نوبل ادبی را دریافت کند و به عنوان اولین نویسنده ترکیه ای نامش را در لیست برترین های نوبل سوئد به ثبت برساند.
او در خانوداه ای ثروتمند و روشنفکر بزرگ شد و به مدرسه ای آمریکایی در استانبول فرستاده شد و سپس به دانشگاه فنی مهندسی استانبول رفت و به تحصیل در زمینه معماری ادامه داد.
سه سال بعد از دانشگاه انصراف داد و به طور تمام وقت به نویسندگی پرداخت. در سال 1977 در دانشگاه دیگری موفق به دریافت مدرک روزنامه نگاری شد.
از سال 1985 تا 1988 در ایالت متحده ساکن بود و دوستان زیادی در دانشگاه های بزرگ آمریکایی داشت.
“Pamuk” در سال 1974 نویسندگی را به طور جدی تری آغاز کرد و هشت سال بعد اولین رمان خود را با عنوان ” Cevdet Bey and His Sons ” منتشر کرد.
پس از آن کتاب ” Silent House” منتشر شد. اما اثری که او را به شهرت جهانی رساند کتاب ” The White Castle” بود که در سال 1985 نگاشته شد.
به تدریج اثار او بر سر زبان ها افتادند و به زبان های گوناگونی ترجمه شدند.
از دیگر کتاب های موفق او می توان عناوینی چون “The Black Book”، “The New Life” و ” My Name Is Red” را نام برد.
نویسنده ترک تباری که از حقوق کرد ها و دیگر اقلیت ها حمایت می کند کمی غیرعادی به نظر می رسد ولی “Orhan Pamuk” دقیقا همین کار را با افتخار و آشکارا انجام داد.
او در مصاحبه ای گفت:
با صدای بلند و رسا اعلام می کنم که حدود 30000 ارمنی و کرد در ترکیه قتل عام شدند.
این اعتراض او خشم و نارضایتی دولت ترکیه را به همراه داشت که در نتیجه منجر به دادگاهی شدن این نویسنده شد، اما محبوبیت و سنگینی جایزه نوبل او سبب شد که پرونده او پس از مدتی مختومه اعلام شود.
کتاب های اورهان پاموک
کتاب The Black Book | کتاب سیاه
کتاب The Black Book تصویری از هویت انسان‌هاست. پاموک در این کتاب، آنقدر به شخصیت‌های داستان نزدیک می‌شود که احساس می‌کنید از مدت‌ها قبل آن‌ها را می‌شناسید.
وقتی کتاب را می‌بندید، از خودتان خواهید پرسید که عشق چقدر برای‌تان ارزش دارد؟
چقدر حاضرید برای آن فداکاری کنید و تا کجا قادرید در این مسیر پیش بروید.
داستان کتاب سیاه درباره یک وکیل استانبولی به نام گالیپ است.
او در جستجوی گمشده‌اش، تمام کوچه‌پس‌کوچه‌های استانبول را زیر پا می‌گذارد.
در این مسیر، اتفاقات مختلفی برایش می‌افتد که طرز فکرش را عوض می‌کند و باعث رشد هویتش می‌شود.
The Black Book یک داستان معمایی است.
معمایی که حل کردن آن، باعث رشد آگاهی خوانندگان می‌شود.
این کتاب را در دسته کتاب‌های جنایی قرار داده‌اند اما درواقع موضوع آن بیشتر جنبه جامعه‌شناختی و روان‌شناختی دارد.
کتاب My Name Is Red | نام من سرخ
یک رمان با چند راوی! در کتاب My Name Is Red حتی ممکن است بخشی از داستان را از زبان یک جسد بشنوید.
جسدی که ته یک چاه افتاده اما هیچ‌کس از اصل ماجرا خبر ندارد. گاهی اوقات، راوی داستان یک سکه است یا حتی یک سگ.
شما ممکن است از خواندن این داستان بخندید چون لحن آن طنز است اما داستانش، ذهن‌تان را تا مدت‌ها درگیر می‌کند.
روایت از جایی شروع می‌شود که پادشاه عثمانی از تمام هنرمندان با استعداد کشورش دعوت می‌کند دورهم جمع شوند و تمام فتوحات و افتخارات او را، در یک کتاب به تصویر درآورند.
اما این تصویرگری‌ها باید به سبک نقاشان ونیزی باشد.
درحالی‌که از نظر اهالی مذهبی ترکیه، این کار یک جرم بزرگ محسوب می‌شود چون سبک ونیزی، از نظر آن‌ها کفرآمیز است.
تا این‌که مدتی بعد یکی از نقاشان ناپدید می‌شود و هیچ‌کس نمی‌داند که چه بلایی سر او آمده؛ تنها سرنخ، نقاشی‌های نیمه‌کاره‌ای است که از خود به جا گذاشته‌است.
کتاب The Red-Haired Woman | زنی با موهای قرمز
برای معرفی و نقد کتاب های اورهان پاموک باید بگوییم که بسیاری از این کتاب‌ها درواقع ترکیبی از چند داستان است که فرهنگ‌های مختلف مردم را به تصویر می‌کشد.
پاموک برای نوشتن کتاب The Red-Haired Woman از رستم و سهراب فردوسی و ادیپ شهریارِ سوفوکل کمک می‌گیرد تا مخلص کلامش را برساند.
داستان، روابط بین پدر و پسر را به چالش می‌کشد. پسری جوان به نام جم، برای تأمین مخارج خود وردست یک چاه‌کن به نام اوستا محمود مشغول به کار می‌شود.
پدرش، او و مادرش را رها کرده به همین دلیل خیلی زود اوستا محمود را جای پدرش می‌بیند و به او وابسته می‌شود.
در میان روزهایی که به کارکردن می‌گذرد، زنی را می‌بیند که موهایش قرمز است و به‌عنوان بازیگر در یک تئاتر بازی می‌کند و نقشش مویه‌کردن بر جسد سهراب است.
در ادامه، مسیر داستان از خیابان‌های تهران سر درمی‌‌آورد؛ خیابان‌هایی که شور زندگی در آن موج می‌زند.
از همه زیباتر، توصیف کتابفروشی‌های خیابان انقلاب است که تنوع کتاب‌هایش، آدم را شگفت‌زده می‌کند.
کتاب Silent House | خانه خاموش
در یک خانه بزرگ و قدیمی، پیرزنی افسرده و تنها به نام فاطما زندگی می‌کند که اغلب با نام مادربزرگ با او مواجه می‌شویم.
سایر شخصیت‌های داستان به نام‌های رجب، بیوک، حسن، فاروک و متین می‌خواهند هرکدام با نگاه خود قسمتی از داستان را روایت کنند.
مادربزرگ منتظر است تا نوه‌هایش به رسم هر سال به دیدنش بیایند. نوه‌هایی که هرکدام نماد بخشی از مردم ترکیه هستند.
آمدن آن‌ها همزمان می‌شود با آشوب‌های ترکیه که سودای زندگی مدرن آمریکایی را دارند.
کتاب Silent House روایتی از آرزوهای پنهان شده در وجود بسیاری از مردم ترکیه است که پاموک با کمک شخصیت‌های داستانش، آن را در معرض دید همه دنیا قرار می‌دهد.
کتاب The Naive and the Sentimental Novelist | رمان‌نویس ساده‌نگر و رمان‌نویس اندیشمند
هرچه بیشتر به تحلیل کتاب های اورهان پاموک می‌پردازیم، بیشتر می‌فهمیم که او این کتاب‌ها را بر اساس تجربه‌هایش در زندگی می‌نویسد.
پاموک در این اثر غیر‌داستانی، از نوشتن می‌گوید. پیش از نوشتن رمان، افکاری از ذهن نویسنده می‌گذرد که مسیر داستان را شکل می‌دهد.
حالا این داستان چگونه ذهن و افکار شما را در دست می‌گیرد؟ وقتی که رمان می‌خوانید دقیقاً چه اتفاقاتی درون شما رخ می‌دهد؟ یک رمان چگونه می‌تواند تأثیرگذار باشد و برای همیشه در ذهن مخاطبش زنده بماند؟ پاموک این کتاب را می‌نویسد تا به چنین سؤالاتی پاسخ دهد.
کتاب The Naive and the Sentimental Novelist دریچه‌ای رو به دنیای نویسندگان و مخاطبان است.
عده‌ای این کتاب را یک کاوش ادبی می‌دانند که در آن نویسنده به تحلیل عناصر شکل‌دهنده یک داستان می‌پردازد و تفاوت‌های میان هنرمند ساده‌نگر و هنرمند اندیشمند را بررسی می‌کند.
کتاب The White Castle | قلعه سفید
اورهان پاموک باز هم داستان دیگری در استانبول خلق می‌کند که وقایع آن در قرن۱۷ میلادی و امپراطوری عثمانی می‌گذرد.
دانشمندی ایتالیایی توسط امپراطوری عثمانی به اسارت گرفته می‌شود.
این دانشمند در یک سفر دریایی می‌خواست از ونیز به سمت ناپل برود.
او در طول اسارت با یک داشنمند عثمانی آشنا می‌شود که هوجا نام دارد.
هوجا از نظر ظاهری بسیار شبیه خودش است. به برده ایتالیایی دستور می‌دهند که هرچه از علوم غربی می‌داند، به هوجا بیاموزد.
پاموک در کتاب The White Castle دوباره خوانندگانش را با یک سؤال چالش‌برانگیز مواجه می‌کند: آیا دو نفر می‌توانند در شرایط خاص، هویت‌شان را جابه‌جا کنند؟
کتاب Other Colors | رنگ‌های دیگر
در تحلیل کتاب های اورهان پاموک باید بگوییم که اصولاً در کتاب‌هایش، با یک زبان ساده و صمیمی، به مخاطب داستان نزدیک می‌شود تا روی او اثر بگذارد.
پاموک در کتاب Other Colors از افکار و احساسات شخصی‌اش می‌گوید؛ او در این اثر، تصویر روشنی از استانبول می‌سازد و آن را به جهان نشان می‌دهد؛ گاهی در نقش یک امدادگر در داستان ظاهر می‌شود و گاه کودکی حیران در ژنو است؛ گاهی به‌عنوان یک رمان‌نویس خودش را نشان می‌دهد و گاهی همانند یک درمانده، خودش را در میان آشفتگی‌های یک خانواده می‌بیند.
او به آینده ترکیه امیدوار است اما از آن‌طرف، بدبختی‌های مردم و فساد حاکمان هم به تصویر می‌کشد.
کتاب A Strangeness in My Mind | بیگانگی در ذهنم
مولوت تا سر در گردابی از بدبختی فرورفته‌است. او از آن‌موقع که یادش می‌آید، دستفروش بوده و به مردم مشروبات الکی می‌فروخته‌است.
به جز او، تعداد زیادی دستفروش دیگر هم بودند که کارشان پرسه‌زدن در خیابان‌های یخ‌زده استانبول بود.
ملوت آنقدر بدهکار است که دیگر نمی‌داند از چه راهی باید دین خود را ادا کند.
او در بدترین شرایط ممکن زندگی می‌کند و هیچ راهی برای نجات خود نمی‌یابد.
کتاب A Strangeness in My Mind در سال ۲۰۱۵ به انگلیسی ترجمه شد تا افراد بیشتری در سراسر دنیا آن را بخوانند و بار دیگر با داستان‌هایش، قدم در محله‌های استانبول بگذارند.
کتاب Snow | برف
شهر متروکه کارس در ترکیه حرف‌های زیادی برای گفتن دارد. شاعری تبعیدشده، به این شهر می‌آید تا گزارشی از خودکشی در میان زنان مذهبی تهیه کند.
زنانی که از داشتن حجاب منع شده‌اند.
اما او انگار هدف دیگری نیز دارد؛ دختری به نان ایپک که به‌تازگی از شوهرش طلاق گرفته و افراد مختلفی او را تعقیب می‌کنند، در آمدن او نقش زیادی داشته‌اند.
فضای داستان در روزهای برفی زمستان سپری می‌شود. برفی که همانند یک پرده در مقابل چشمان مخاطب داستان قرار می‌گیرد تا همه وقایع را از پس آن ببیند.
اورهان پاموک در کتاب Snow ، مشکلات سیاسی فرهنگی ترکیه مدرن را به جهان نشان می‌دهد و با طرح یک داستان تأثیرگذار، از اوضاع اجتماعی مردم حرف می‌زند.
| ختم کلام
در این مقاله، به معرفی و نقد کتاب های اورهان پاموک پرداختیم؛ کتاب‌هایی که ما را با خود به استانبول و حال‌وهوای خیابان‌هایش می‌برد و از طریق داستان‌هایی جذاب، با مشکلات زندگی در آنجا آشنا می‌کند. شما کدام یک از این کتاب‌ها را خوانده‌اید؟ نظرتان درباره اوهان پاموک و قلم متفاوتش را به ما و خوانندگان فروشگاه کتاب انتشارات جنگل بگویید. |
