کتاب فرار به غرب Exit West محسن حمید Mohsin Hamid
کتاب Exit West (فرار به غرب) یکی از آثار «محسن حمید» (Mohsin Hamid) نویسنده مشهور پاکستانی-انگلیسی است. باراک اوباما، در سال 2017 این کتاب را یکی از ده کتاب محبوب خود معرفی کرد و نام این کتاب به عنوان یکی از پرفروش‌ترین کتاب‌های روزنامه نیویورک تایمز و گاردین معرفی شد. علاوه بر این، کتاب فرار از غرب توانست نامزد دریافت جایزه مدال کارنگی شود.
خلاصه کتاب Exit West
کتاب Exit West تجربه بسیار دردناکی را از پناهنده شدن به تصویر میکشد. در یک شهر که درگیر بحران‌های شدید جنگی است، «سعید» و «نادیا» با هم آشنا میشوند. نادیا زنی جسور و احساساتی است و مستقل بودن را دوست دارد. سعید عاشقانه به او عشق میورزد. رابطه عاطفی بین آن‌ها به صورت کاملاً مخفیانه‌ای آغاز میگردد. تمام شهرشان ناآرام است. ایست‌های بازرسی تمام شهر را پر کرده‌اند. در این میان وقتی این مشکلات به آن‌ها فشارهای زیادی وارد میکند، تصمیم میگیرند که از آن‌جا فرار کنند. رابطه عاشقانه‌شان در ابتدای داستان بسیار گرم و دل‌نشین به نظر میرسد. اما فرار آن‌ها آغازگر مشکلات بزرگی در زندگیشان خواهد بود. در این میان یک شایعه بزرگ در شهر میپیچد. طبق این شایعه افراد شهر میتوانند از طریق درهای مختلف، وارد کشورهای دیگر شوند و در لحظه‌ای از زمان به آن‌جا برسند و زندگی رؤیایی خود را در آن‌جا بنا کنند. سعید و نادیا در ابتدا گمان میکنند که فرار کردن از شرایط حاضر در کشورشان، میتواند آینده بسیار دل‌انگیزی برایشان رقم بزند اما هرچقدر که از کشورشان دورتر میشوند، فاصله آن‌ها نیز از یکدیگر بیشتر و بیشتر میگردد. آن دو ابتدا وارد جزیره‌ای یونانی میشوند که پر از پناهندگان مختلف است. پس از آن به لندن و کالیفرنیا میروند و مجبور میشوند از آن‌جا نیز به مکان‌های دیگر نقل مکان کنند.
نویسنده درکتاب Exit West شرایط هزاران مردمی را به تصویر میکشد که زندگی آن‌ها در اثر جنگ نابود شده‌است. در این میان رابطه زوجی را میبینیم که در اثر مهاجرت بسیار تغییر کرده‌است. آن‌ها در شرایطی قرار میگیرند که داشتن یک اتاق برای خود، با چهاردیوار، یک پنجره و دربی که قفل میشود، تبدیل به بزرگ‌ترین رؤیایشان میگردد. سرانجام وقتی آن‌ها موفق میشوند که یک اتاق برای خودشان پیدا کنند، نمیتوانند لوازمشان را با خیال راحت پهن نمایند چون میدانند که هرلحظه باید برای ترک آن‌جا آماده باشند. در این میان سعید عکس والدینش را همیشه به عنوان اولین کالای مورد نیاز ضروری، از کوله پشتی‌اش خارج میکند و آن را در معرض دیدش قرار میدهد. زیرا میخواهد محل زندگی‌اش را بیشتر شبیه به یک سکونت‌گاه واقعی کند.
درباره کتاب Exit West
کتاب Exit West داستان بسیار غم‌انگیزی را روایت میکند و شرایط هزاران پناهنده جنگ‌زده را برای مخاطب به تصویر میکشد. نویسنده در این کتاب با استفاده از تکنیک‌های رئالیسم جادویی و سورئالیسم، داستان بسیار تأمل‌برانگیزی را بیان میکند و تجربه بیش از 65میلیون افراد بی‌خانمان را که از کشورهایشان رانده شده‌اند، با مهارت کامل روایت مینماید. او به خوانندگان داستان نشان میدهد که دارایی‌های آن‌ها در هنگام وقوع بحران‌های بزرگ، تا چه حد بی‌ارزش میشوند و مردمی که برای زندگی به کشورهای دیگر پناه میبرند، چقدر باید طعم تحقیر و بدبختی را تحمل نمایند. درواقع، در آن زمان و آن سوی مرزها، کسی آن‌ها را دیگر به چشم یک انسان نگاه نمیکند.
کتاب فرار به غرب در 240صفحه روایت میشود و میتواند امتیاز 2/4 از 5 را در سایت آمازون از آن خود نماید. این کتاب با زبانی شیوا و فصیح نه تنها از شرایط پناهندگان سخن می گوید بلکه آینده آن‌ها را نیز به تصویر میکشد. از نظر نویسنده، مهاجرت می تواند هم ترسناک وهم امیدوارکننده باشد و هرکدام به شرایط خودشان بستگی دارد.
این کتاب تاکنون افتخارات زیادی را برای محسن حمید به ارمغان آورده است. فرار به غرب علاوه بر این‌که توسط چندین رسانه معتبر به عنوان یکی از پنج رمان برتر سال انتخاب گردید، توانست در لیست برگزیدگان جایزه من‌بوکر نیز قرار بگیرد.
سایت گودریدز این کتاب را داستانی فراموش‌نشدنی درباره عشق، وفاداری و شجاعت میداند و مجله «انترتینمنت ویکلی» (Entertainment Weekly) آن را تکان‌دهنده، بی‌پروا و بسیار انسانی تلقی میکند. علاوه بر این شبکه رادیویی NPR این کتاب را به عنوان رمانی نفس‌گیر معرفی مینماید.
شخصیت‌پردازی‌های این رمان در نوع بی‌نظیر هستند. زیرا آن‌ها به نوعی خلق شده‌اند که نمونه کاملی از یک انسان را به تصویر بکشند. شخصیت‌هایی جهان شمول که در یک کشور و مکان نامعلومی زندگی میکنند. درواقع محسن حمید در این داستان به اسم کشور یا شهر خاصی اشاره نمیکند تا به مقوله مهاجرت و پناهندگی به چشم یک دغدغه جهانی بنگرد.
محسن حمید، درباره نویسنده کتاب Exit West
محسن حمید در 23 ژانویه سال 1971 متولد شد. او یک مشاور و نویسنده مشهور است که از 3سالگی تا 9سالگی‌اش را در آمریکا سپری کرده‌است. زیرا پدرش استاد دانشگاه و مشغول تحصیل برای گرفتن مدرک دکتری خود در دانشگاه استنفورد بود. پس از آن به کشور خودش یعنی پاکستان بازگشت و مجدداً برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه پرینستون آمریکا شد. او مشق نویسندگی را از «تونی موریسون» (Toni Morrison) نویسنده مشهور آمریکایی و استاد دانشگاه فراگرفت. حمید پیش‌نویس اولین رمان خود را برای یک کارگاه داستان‌نویسی نوشت که موریسون در آن‌جا تدریس میکرد.
سپس او برای ادامه تحصیل در رشته حقوق وارد دانشگاه هاروارد شد و توانست در سال 1997 از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شود. پس از آن مدتی به عنوان مشاور مدیریت در یک کمپانی در نیویورک مشغول به کار شد و در اوقات فراغت رمانش را تکمیل میکرد. این رمان سرانجام در سال 2000 منتشر گردید و نامش را Moth Smoke (دود سیگار) نهاد. کتاب دود سیگار موفقیتی بزرگ برایش به حساب می‌آید زیرا او توانست با همین اولین رمان خود، جایگاهش را به عنوان یک نویسنده جهانی تثبیت نماید.
سرانجام حمید به همراه همسرش، زهرا و دخترش دینا به لاهور بازگشت اما هم‌اکنون مکان زندگیشان بین پاکستان، نیویورک، لندن و کشورهای مدیترانه‌ای از جمله ایتالیا و یونان تغییر میکند.
از جمه آثار دیگر او میتوان به The Reluctant Fundamentalist (بنیادگرای بی‌میل) وHow to Get Filthy Rich in Rising Asia (راه کثیف پولدارشدن در آسیای درحال رشد) اشاره کرد.