کتاب فرار به غرب Exit West محسن حمید Mohsin Hamid

کتاب Exit West (فرار به غرب) یکی از آثار «محسن حمید» (Mohsin Hamid) نویسنده مشهور پاکستانی-انگلیسی است. باراک اوباما، در سال 2017 این کتاب را یکی از ده کتاب محبوب خود معرفی کرد و نام این کتاب به عنوان یکی از پرفروش‌­ترین کتاب‌­های روزنامه نیویورک تایمز و گاردین معرفی شد. علاوه بر این، کتاب فرار از غرب توانست نامزد دریافت جایزه مدال کارنگی شود.

خلاصه کتاب Exit West

 کتاب Exit West تجربه بسیار دردناکی را از پناهنده شدن به تصویر می­کشد. در یک شهر که درگیر بحران­‌های شدید جنگی است، «سعید» و «نادیا» با هم آشنا می­شوند. نادیا زنی جسور و احساساتی است و مستقل بودن را دوست دارد. سعید عاشقانه به او عشق می­ورزد. رابطه عاطفی بین آن‌­ها به صورت کاملاً مخفیانه‌­ای آغاز می­گردد. تمام شهرشان ناآرام است. ایست‌­های بازرسی تمام شهر را پر کرده­‌اند. در این میان وقتی این مشکلات به آن‌­ها فشار­های زیادی وارد می­کند، تصمیم می­گیرند که از آن‌جا فرار کنند. رابطه عاشقانه‌­شان در ابتدای داستان بسیار گرم و دل‌نشین به نظر می­رسد. اما فرار آن­‌ها آغازگر مشکلات بزرگی در زندگی­شان خواهد بود. در این میان یک شایعه بزرگ در شهر می­پیچد. طبق این شایعه افراد شهر می­توانند از طریق درهای مختلف، وارد کشور­های دیگر شوند و در لحظه‌­­ای از زمان به آن‌جا برسند و زندگی رؤیایی خود را در آن‌جا بنا کنند. سعید و نادیا در ابتدا گمان می­کنند که فرار کردن از شرایط حاضر در کشورشان، می­تواند آینده بسیار دل­‌انگیزی برایشان رقم بزند اما هرچقدر که از کشورشان دورتر می­شوند، فاصله آن‌­ها نیز از یکدیگر بیشتر و بیشتر می­گردد. آن دو ابتدا وارد جزیره‌­ای یونانی می­شوند که پر از پناهندگان مختلف است. پس از آن به لندن و کالیفرنیا می­روند و مجبور می­شوند از آن‌جا نیز به مکان‌­های دیگر نقل مکان کنند.

نویسنده درکتاب Exit West شرایط هزاران مردمی را به تصویر می­کشد که زندگی آن­‌ها در اثر جنگ نابود شده‌­است. در این میان رابطه زوجی را می­بینیم که در اثر مهاجرت بسیار تغییر کرده­‌است. آن‌ها در شرایطی قرار می­گیرند که داشتن یک اتاق برای خود، با چهاردیوار، یک پنجره و دربی که قفل می­شود، تبدیل به بزرگ‌­ترین رؤیایشان می­گردد. سرانجام وقتی آن­‌ها موفق می­شوند که یک اتاق برای خودشان پیدا کنند، نمی­توانند لوازمشان را با خیال راحت پهن نمایند چون می­دانند که هرلحظه باید برای ترک آن‌جا آماده باشند. در این میان سعید عکس والدینش را همیشه به عنوان اولین کالای مورد نیاز ضروری، از کوله پشتی­‌اش خارج می­کند و آن را در معرض دیدش قرار می­دهد. زیرا می­خواهد محل زندگی‌اش را بیشتر شبیه به یک سکونت‌گاه واقعی کند.

درباره کتاب Exit West

کتاب Exit West داستان بسیار غم‌­انگیزی را روایت می­کند و شرایط هزاران پناهنده جنگ‌­زده را برای مخاطب به تصویر می­کشد. نویسنده در این کتاب با استفاده از تکنیک‌­های رئالیسم جادویی و سورئالیسم، داستان بسیار تأمل­‌برانگیزی را بیان می­کند و تجربه بیش از 65میلیون افراد بی­‌خانمان را که از کشور­هایشان رانده شده‌­اند، با مهارت کامل روایت می­نماید. او به خوانندگان داستان نشان می­دهد که دارایی­‌های آن‌­ها در هنگام وقوع بحران‌­های بزرگ، تا چه حد بی­‌ارزش می­شوند و مردمی که برای زندگی به کشورهای دیگر پناه می­برند، چقدر باید طعم تحقیر و بدبختی را تحمل نمایند. درواقع، در آن زمان و آن سوی مرزها، کسی آن­‌ها را دیگر به چشم یک انسان نگاه نمی­کند.

کتاب فرار به غرب در 240صفحه روایت می­شود و می­تواند امتیاز 2/4 از 5 را در سایت آمازون از آن خود نماید. این کتاب با زبانی شیوا و فصیح نه تنها از شرایط پناهندگان سخن می گوید بلکه آینده آن‌ها را نیز به تصویر می­کشد. از نظر نویسنده، مهاجرت می تواند هم ترسناک وهم امیدوارکننده باشد و هرکدام به شرایط خودشان بستگی دارد.

این کتاب تاکنون افتخارات زیادی را برای محسن حمید به ارمغان آورده است. فرار به غرب علاوه بر این‌که توسط چندین رسانه معتبر به عنوان یکی از پنج رمان برتر سال انتخاب گردید، توانست در لیست برگزیدگان جایزه من­‌بوکر نیز قرار بگیرد.

سایت گودریدز این کتاب را داستانی فراموش‌­نشدنی درباره عشق، وفاداری و شجاعت می­داند و مجله «انترتینمنت ویکلی» (Entertainment Weekly) آن را تکان‌­دهنده، بی­‌پروا و بسیار انسانی تلقی می­کند. علاوه بر این شبکه رادیویی NPR این کتاب را به عنوان رمانی نفس‌گیر معرفی می­نماید.

شخصیت‌­پردازی­‌های این رمان در نوع بی­‌نظیر هستند. زیرا آن­‌ها به نوعی خلق شده‌­اند که نمونه کاملی از یک انسان را به تصویر بکشند. شخصیت­‌هایی جهان شمول که در یک کشور و مکان نامعلومی زندگی می­کنند. در­واقع محسن حمید در این داستان به اسم کشور یا شهر خاصی اشاره نمی­کند تا به مقوله مهاجرت و پناهندگی به چشم یک دغدغه جهانی بنگرد.

محسن حمید، درباره نویسنده کتاب Exit West

محسن حمید در 23 ژانویه سال 1971 متولد شد. او یک مشاور و نویسنده مشهور است که از 3سالگی تا 9سالگی­‌اش را در آمریکا سپری کرده­‌است. زیرا پدرش استاد دانشگاه و مشغول تحصیل برای گرفتن مدرک دکتری خود در دانشگاه استنفورد بود. پس از آن به کشور خودش یعنی پاکستان بازگشت و مجدداً برای ادامه تحصیل وارد دانشگاه پرینستون آمریکا شد. او مشق نویسندگی را از «تونی موریسون» (Toni Morrison) نویسنده مشهور آمریکایی و استاد دانشگاه فراگرفت. حمید پیش‌­نویس اولین رمان خود را برای یک کارگاه داستان‌­نویسی نوشت که موریسون در آن‌جا تدریس می­کرد.

سپس او برای ادامه تحصیل در رشته حقوق وارد دانشگاه هاروارد شد و توانست در سال 1997 از این دانشگاه فارغ‌­التحصیل شود. پس از آن مدتی به عنوان مشاور مدیریت در یک کمپانی در نیویورک مشغول به کار شد و در اوقات فراغت رمانش را تکمیل می­کرد. این رمان سرانجام در سال 2000 منتشر گردید و نامش را Moth Smoke (دود سیگار) نهاد. کتاب دود سیگار موفقیتی بزرگ برایش به حساب می‌­آید زیرا او توانست با همین اولین رمان خود، جایگاهش را به عنوان یک نویسنده جهانی تثبیت نماید.

سرانجام حمید به همراه همسرش، زهرا و دخترش دینا به لاهور بازگشت اما هم­‌اکنون مکان زندگی­شان بین پاکستان، نیویورک، لندن و کشورهای مدیترانه‌­ای از جمله ایتالیا و یونان تغییر می­کند.

از جمه آثار دیگر او می­توان به The Reluctant Fundamentalist (بنیادگرای بی‌­میل) وHow to Get Filthy Rich in Rising Asia (راه کثیف پولدارشدن در آسیای درحال رشد) اشاره کرد.